De veerkracht van de mens
Deze dagen kies ik het liefst boeken die ver weg staan van oorlogen en landen die de wapens hebben opgenomen, zoals Rusland, Oekraïne, Israël en Gaza. Voor mij is lezen reizen en je reist nu eenmaal niet naar een land in oorlog. Ik heb dan ook even geaarzeld om Ochtend in Jenin, een roman over een Palestijnse familie, open te slaan. Maar het feit dat ik de tweede roman van Susan Abulhawa, Het blauw tussen hemel en zee, zo prachtig vond, haalde me over de streep.
Het litteken van David
Het fictieve verhaal Ochtend in Jenin werd oorspronkelijk in 2006 in Amerika uitgegeven als The scar of David (in 2007 in Nederland als Het litteken van David). Na diverse vertalingen volgde een heruitgave, met de titel Mornings in Jenin. Beide titels verwijzen naar een hoofdthema van dit familiedrama over de Abulheja’s: het litteken van David, waardoor hij herkend kon worden als Isma’iel, de kwijtgeraakte zoon van Hassan en Dalia Abulheja. Jenin is het vluchtelingenkamp waar de grootvader met zijn twee zonen en kleinkinderen Joessoef, Isma’iel en Amaal heen werden gedreven toen ze van hun geboortegrond werden verjaagd.
Het verhaal begint in 1941, enkele jaren voor de oprichting van de staat Israël in 1948. Het was een tijd dat veel Palestijnen nog geloofden dat ze vreedzaam met de joden op hun land konden wonen.
Al sinds generaties leefden de Abulheja’s in Ein Hod tussen olijf-, granaatappel- en andere fruitbomen. Toen ze van hun vruchtbare familiegronden werden verdreven konden ze niet geloven dat ze er nooit meer zouden terugkeren.
Geweld, maar ook mooie familieverhalen
De lijn van het verhaal is een opeenvolging van kommer en kwel, maar ook van mooie familieverhalen die ondanks het telkens oplaaiende geweld blijven ontstaan. Je denkt dat het leed niet erger kan, de ene razzia volgt de andere op, en zelfs wanneer je weer rustig kunt ademhalen omdat het verhaal eindelijk een kalmere koers lijkt te gaan volgen wanneer de vertelster Amaal naar Amerika verhuist, komt er nog een dramatische terugslag in het verhaal.
Toch is Ochtend in Jenin geen tranendal, ook al is het behoorlijk aangrijpend. Susan Abulhawa houdt haar personen menselijk en ingetogen. Sommige karakters volgen door alles wat ze meemaken hun eigen overlevingsstrategie, zoals het ooit zo levendige bedoeïenenmeisje Dalia zich steeds verder in zichzelf terugtrekt na het verlies van een zoon en haar man. Of Mansoer, zoon van Amaals vriendin Hoeda, die als kind werd gemarteld door Israëlische soldaten en terugkwam zonder spraakvermogen en daarom hele verhalen op de muren tekent. De meeste personen die niet omkwamen bij razzia’s blijven echter overeind en proberen zo goed mogelijk wat van hun leven te maken, ook al is dat in een vluchtelingenkamp waar het aan van alles ontbreekt. Vriendschappen vergaan niet, liefdes ontstaan en komen tot bloei, kinderen worden geboren en één kind wordt zelfs teruggevonden. Het is de veerkracht die indruk maakt.
Het verhaal leest als een waar gebeurde familiegeschiedenis, ook al is het fictie. Het zijn echter niet allemaal pure verzinsels: er zitten autobiografische gegevens in verwerkt en er is de verhaallijn over Isma’iel en David, die is geïnspireerd door de roman Return to Haifa van de Palestijnse schrijver en politicus Ghassan Kanafani, een verhaal over een Palestijnse baby die wordt grootgebracht als een jood.
Aangrijpend verhaal
Ochtend in Jenin is een aangrijpend verhaal waarin de vraag wordt gesteld waarom de Palestijnen moeten betalen voor wat de Joden is aangedaan tijdens de holocaust. Ook al zijn er geen wijzende vingers, toch vraag je je af hoe het mogelijk is dat de wereld Israël al zo lang ongestraft zijn gang laat gaan om systematisch de Palestijnen van hun leven en gronden te verdrijven. De politiek voelt als een zware onderstroom, terwijl Susan Abulhawa’s tweede roman Het blauw tussen hemel en zee veel luchtiger is, met zelfs wat magisch realisme hier en daar. Beide verhalen gaan over het familieleven in een vluchtelingenkamp, en een dochter die in Amerika woont, maar ik mis de poëzie die in Het blauw tussen hemel en zee meer ruimte krijgt, om de zware, historische kost wat te compenseren. Ochtend in Jenin is geen licht boek en gaat over de veerkracht van de mens: indrukwekkend en aangrijpend.
Susan Abulhawa – Ochtend in Jenin (Mornings in Jenin, vert. Marianne Gaasbeek), De Geus 2024
Deze bespreking is ook geplaatst in Smitakis Boekenlust, mét leestips: https://smitakisboekenlust.com/susan-abulhawa-ochtend-in-jenin/
Reageer op deze recensie
Meer recensies van smitaki3
Gesponsord
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
