Ondernemerschap in een interessante tijd

Zoete overwinning van Jorinde Molenaar is het eerste deel van De Zaanse cacaotrilogie. Van de auteur verschenen al eerder boeken en ook de titels van de twee vervolgdelen van deze trilogie zijn al bekend.

We schrijven 1912 in het Nederlandse dorpje Zaandam. Noor en haar twee hartsvriendinnen Fieke en Annabel zijn veertien en genieten van hun jeugd. In het dorp staan ze bekend als De Drie Vriendinnen. Dan gebeurt er een noodlottig incident waardoor alles verandert voor hen. Wanneer ze opgroeit, maakt Noor daardoor de keuze om in te stappen in het chocoladebedrijf van haar vader. Als jonge vrouw knokt ze zich naar een gerespecteerde positie. Ook Fieke en Annabel worstelen met keuzes en levensvragen bij het opgroeien. We volgen de ontwikkeling van deze meisjes tot jonge vrouwen tegen het decor van de vroege twintigste eeuw.

‘Hun vriendschap is voor haar een anker, een vast punt in een wereld vol veranderingen.’

De hoofdstukken zijn kort en er wordt telkens gewisseld van perspectief. Hierdoor worden de karakters van de drie meisjes goed uitgewerkt. Zo is Noor kordaat en ondernemend, Annabel koket en jaloers aangelegd en Fieke geneigd tot sérieux en introspectie. Bij hun opgroeien, maken de karakters groei door en volgen we hun ontwikkeling die uitgebreid beschreven wordt.

Naast de boeiende levenswandel van de meiden, is het kleurrijke decor van die tijd heel beeldend beschreven. Sloten en rivieren vriezen nog jaarlijks dicht, er wordt gesleed met de oude schaatsen van weleer, een romantisch uitstapje gebeurt met een arrenslee, paard-en-wagen rijden door de straten, we treffen hondenkarren, paardentrams en draaiende molens aan. Wanneer in 1914 de Eerste Wereldoorlog uitbreekt, is Nederland weliswaar neutraal, maar is er toch mobilisatie waardoor het bedrijf personeel kwijtraakt en de levering van cacaobonen uit West-Afrika is niet meer vanzelfsprekend. Zo zien we de oorlog af en toe terugkomen in het boek, hoewel dit in een kleine bijrol is.

Regelmatig wordt het chocoladeproces uitvoerig beschreven waarin Noor zich begeeft, evenals de kunstenaarswereld waarin Fieke terechtkomt.

‘Chocola maken is als muziek componeren: elke noot, elk detail telt.’

Hoewel de korte inhoud van het boek lijkt te insinueren dat het voornamelijk over het seksisme tegen een jonge vrouw op een hoge functie zal gaan, blijkt dit enorm mee te vallen. Op een enkele opmerking na, valt er geen seksisme te bespeuren en floreert Noor enorm op haar leidinggevende functie. Het is me niet duidelijk of het in die tijd wel zo vanzelfsprekend was dat een minderjarige vrouw zoveel steun genoot wanneer ze op zo’n functie kwam.

Een serieus minpunt aan het boek zijn de gedeeltes waarin de auteur de twijfelachtige keuze maakt om hetzelfde hoofdstuk tot soms zelfs viermaal toe vrijwel identiek te laten terugkomen. Zo leren we weliswaar de gebeurtenissen vanuit verschillende perspectieven kennen, maar helaas gebeurt er daardoor vanaf de tweede keer zo weinig nieuws en worden de volledige dialogen verbatim terug overgenomen, dat het niet het bedoelde effect sorteert. Het resultaat is een heel saai en irritant deel. Elders treffen we ook een houterig hoofdstuk aan waar de dialoog artificieel lijkt en louter bedoeld om de lezer bij te praten.

Het resultaat is een boek dat aangenaam leest, op die paar vreemde gedeeltes na, en waarin we de levenswandel van drie jonge vrouwen volgen tegen een boeiend moment in de tijd. Het is geen hoogstaande literatuur, maar wel charmant en prettig leesmateriaal.