Onterecht veroordeeld of doortrapt crimineel?

In de Verenigde Staten worden de kranten dagelijks gevuld met nieuws over moord en doodslag. Slechts weinig zaken blijven voor langere tijd een ‘hot topic’, laat staan dat ze onder de aandacht van internationale journalisten komen. Steven Avery, afkomstig uit Manitowoc County, is echter een naam die inmiddels wereldwijd bekend is. Door de documentaire Making a Murderer werden misstanden in het Amerikaanse rechtssysteem zichtbaar gemaakt en werd er ingezoomd op de slepende gevolgen die een proces met zich mee brengen aan de kant van het slachtoffer, maar ook de dader.  

In zijn boek De onschuldige moordenaar neemt openbaar aanklager Michael Griesbach de lezer mee in een schrikbarend portret van de man die in korte tijd betrokken raakte in twee strafzaken. Het boek verscheen na het overdonderende succes van de Netflix documentaire en Griesbach belooft om hiaten te vullen die de makers van de Making a Murderer achterlieten.  

In het eerste deel keren we terug naar 1985, het jaar waarin de verkrachtingszaak rond Penny Beerntsen speelde. Avery werd destijds vastgezet ondanks dat er geen overtuigende bewijslast voor zijn veroordeling was. Griesbach was wel overtuigd van de onschuld van Avery en raakte bij de zaak betrokken. In zijn boek staat de openbaar aanklager langdurig stil bij deze rechtszaak, waardoor eentonigheid in tekstvorm op de loer ligt gedurende 150 pagina's.  

Verfrissend in het tweede deel is de kritiek die de auteur durft te uiten over zijn werkrelatie met de politie in Manitowoc County. Verbijsterend is het feit dat tunnelvisie, ondanks de strakke beleidsvoering in de Verenigde Staten, veelvuldig aan de orde is in de zaak rond Avery. Nieuwe bewijsstukken die spontaan opduiken na een tweede huiszoeking of dubieuze overtredingen door wetshandhavers waardoor bewijs ongeldig wordt verklaard. Of zoals Griesbach in zijn boek opmerkt:  

‘Het komt niet vaak voor, maar wat hier gebeurde is een goed voorbeeld van wat er gebeurt als de politiemensen en aanklagers hun opdracht uit het oog verliezen en er zo van overtuigd raken dat wat zij doen juist is, dat het ze niet uitmaakt hoe ze hun doel bereiken.’  

Iedere stap in het proces maakte de zaak Avery complexer, maar mede door de inzet van Griesbach en overtuigend forensisch bewijs werd Steven Avery na 18 jaar gevangenisstraf vrijgesproken. Er startte een mediacircus rond de Amerikaan die jaren onschuldig vast heeft gezeten.   

De meest interessante details duiken op in het slot van het boek door de behandeling van de moordzaak waarmee Avery opnieuw de media haalde. Voor true crime-liefhebbers de kans om mee te puzzelen. De tijdlijn maakt een sprong naar 2005 als de jonge fotografe Teresa Halbach voor het laatst wordt gezien bij de autosloperij van de familie Avery. Jammer genoeg neemt Griesbach hier de beslissing om kort en bondig te zijn, terwijl in deze zaak inmiddels een overdaad aan bewijzen op tafel ligt. In dit derde deel is de persoonlijke mening van Griesbach sterk aanwezig en lijkt hij de lezer te willen overtuigen van het feit dat Steven Avery weldegelijk schuldig is aan de moord op Teresa Halbach.  

Griesbach geeft met zijn boek een bijdrage aan het debat dat al jaren rond Avery wordt gevoerd. Hoe waardevol deze voor de lezer blijkt, is afhankelijk van de kennis rond de zaak. Details worden niet geschuwd en juist de persoonlijke invalshoek van de auteur geeft het boek kleur. In zijn rol als openbaar aanklager weet de auteur, mede dankzij zijn beroepsethiek, wel een open blik te houden.  

De onschuldige moordenaar zal met name interessant zijn voor de lezer die nog niet bekend is met de veelbekeken Netflix documentaire Making a Murderer. Heb je de tiendelige serie al bekeken, dan is de persoonlijke noot van de auteur toch de moeite waard om te lezen.