Een ode aan de bewuste gedragingen van het dier
Kunnen dieren toekomstplannen hebben? Is het afleggen van een mentale tijdreis ook voor hen mogelijk of is deze kunst enkel voor de mens weggelegd? De schrijver neemt je mee in de huidige stand van zaken in de wetenschap van het dierenrijk.
Frans van der Helm is etholoog en onderzoekt derhalve beroepsmatig het gedrag van dieren. Hij baseert zich in zijn boek met name op de resultaten van andere onderzoekers, maar richt zich daarnaast ook op eigen ervaringen die hij mede door reizen van verschillende natuurorganisaties heeft kunnen maken.
Zoals de titel reeds verklapt zijn er dieren die inderdaad kunnen participeren op wat komen gaat. Het boek gaat niet alleen in op de te verwachten ‘slimmere’ dieren zoals de apen. Vallend van de ene in de andere verbazing is er bijvoorbeeld te lezen dat wormen elkaars sporen volgen om voedselconcurrentie te voorkomen en de octopus bij meerdere bezoeken van de mens herkenbaarheid toont. De papegaai heeft de capaciteit om met verbluffend hand- en voetenwerk een kluis open te maken voor lekkere nootjes en een olifant kan tot op vier kilometer afstand geluidsgolven opvangen om zo op onrust van andere olifanten te reageren.
Mensen zijn dus lang niet zo uniek in het vooruitkijken wat lang gedacht werd. Natuurlijk is het voor een flink dierlijk gedeelte nog steeds waar dat er voornamelijk sprake is van een soort vuistregels bij gedragingen, afgeleid uit de evolutietheorie. Toch is er een punt waarbij het individuele dier ook zelf een bijdrage gaat leveren aan de planning. Het dier gedraagt zich dus niet slechts zoals vanuit de evolutietheorie verwacht mag worden, maar heeft eigen kennis, verwachtingen en herinneringen.
Dit alles wordt niet wetenschappelijk in het boek omschreven. Integendeel. Voorstanders zullen de schrijfwijze als vrolijk en levendig ervaren. Het valt echter ook te begrijpen dat de meer objectieve lezer minder subjectiviteit gewenst had. Hoe je het ook wendt of keert; een persoon met een niet al te brede kennis over dieren heeft een toegankelijk boek voor handen, compleet met een persoonlijke en vaak humoristische kijk op deze wezens.
Een minder positieve uitwerking van deze klaarblijkelijke poging tot toegankelijkheid is dat de bronnen vaak niet terug te vinden zijn. Regelmatig valt er met grote verbazing te kijken naar het snuggere gedrag dat dieren vertonen, waarbij het jammer is dat er niet met oorspronkelijke bronnen naar de feiten gerefereerd wordt. Desalniettemin is dit waarschijnlijk een bewuste keuze van de schrijver geweest, veel bronvermelding was de leesbaarheid waarschijnlijk niet ten goede gekomen.
Niet ten overvloede maar wel vermeldenswaardig is dat het boek zo nu en dan wat slordigheden bevat. Meerdere keren is er een ‘n’ weggevallen, lopen zinnen niet helemaal zoals ze horen te lopen en mist er interpunctie op plekken waar dit wel gewenst is.
Een dierenliefhebber zijnde heeft ervoor gezorgd dat Dieren met toekomstplannen desondanks een positief gevoel heeft achtergelaten. In lijn der verwachtingen kan met dit boek lekker weggedroomd worden bij al het moois wat het dierenrijk te bieden heeft. Het is altijd fijn om te ervaren dat iemand hart voor zijn vak heeft. En dat de schrijver hart voor zijn vak heeft, staat door zijn enthousiaste bewoordingen niet ter discussie.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Stan Veeke
Gesponsord
Beth leidt een gelukkig leven met haar man Frank op hun schapenboerderij, maar dan komt haar jeugdliefde Gabriel terug, met wie ze als zeventienjarige een intense zomer beleefde. Bekijk alle Boekenweektips.
Fayes vader bedreigt niet alleen haar, maar ook haar dierbaren en levenswerk, het bedrijf Revenge. Ze roept haar vriendinnen om zich heen om de ultieme wraak te plannen. Bekijk alle Boekenweektips.
In concentratiekamp Westerbork doet jonge moeder Catharina alles wat nodig is om haarzelf en haar zoon te laten overleven. Ze gaat als showgirl dansen in het beroemde kampcabaret. Bekijk alle Boekenweektips.
Isabel woont alleen in het huis van haar overleden moeder, waar alles rustig voortkabbelt tot plotseling haar broer Louis met zijn nieuwe vriendin Eva voor de deur staat. Bekijk alle Boekenweektips.
Een onweerstaanbare schelmenroman over Algot Olsson en een bonte verzameling mensen. Algot stort zich op de mooie en hopelijk lucratieve kunst van het distilleren van brandewijn. Bekijk alle Boekenweektips
Een jonge cartograaf vertrekt naar Amsterdam en tekent voor zijn grote liefde in zijn wereldkaart, vlak naast de evenaar, een 'nog onontdekt' eiland dat haar naam draagt. Bekijk alle Boekenweektips.
Op een koude winteravond belandt de zeventigjarige Leah met haar auto in het water. Hoewel de kade al snel vol mensen staat, doet niemand iets. Tot grote frustratie van studente Mirjam. Bekijk alle Boekenweektips.
De meningsverschillen over hoe het tuincomplex bestuurd moet worden, kunnen elk moment weer oplaaien, maar de grootste dreiging komt van de kant van de gemeente. Bekijk alle Boekenweektips.
Philip Dröge duikt in de curieuze geschiedenis van Nederlandstalig New York en New Jersey en doet dat op de fiets. Een boek dat reisgids, geschiedenisboek en road novel ineen is. Bekijk alle Boekenweektips.
Taalwetenschapper Khalid Mourigh gaat de straat op en de scholen langs om straattaal, het gebruik van Engels en de meertaligheid van het Nederlands te onderzoeken. Bekijk alle Boekenweektips.
Aan het begin van de Eindtijd valt de vrijdenkende engel Astoreth naar de aarde. Hij raakt verzeild in apocalyptische avonturen die hem van Amsterdam naar het Zweedse platteland voeren. Bekijk alle Boekenweektips.
Een meisje en een vis denken beiden dat de ander gevangenzit en dus maken ze een wak, maar ze beseffen dat het beter is als ze blijven waar ze zijn. Bekijk alle Boekenweektips.
Terwijl de ambitieuze Pierre groeit in zijn rol op de redactie van een tijdschrift, kelderen de abonneecijfers. Hoe lang moeten tradities en gewoontes in stand worden gehouden? Bekijk alle Boekenweektips.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog raken de levens van Luna en haar vader, de Joodse Rifka, de Indiase Chandar en Thiemen met elkaar verweven op een manier die zij niet voorzien. Bekijk alle Boekenweektips.
Eliza had zes broers, maar alleen Krekel is nog over. Een bangerik, een huilebalk, een blok aan haar been, eigenlijk. Alles gaat mis, maar Eliza en Krekel blijven zoeken naar hun verdwenen broers. Bekijk alle Boekenweektips.
Als de literaire bundel van zware crimineel Derek L. op het punt staat te verschijnen, mag hij tijdens zijn weekendverlof van de gevangenis aanwezig zijn op zijn eigen boekpresentatie. Bekijk alle Boekenweektips.
In dit hartstochtelijke pamflet toont docent Karim Amghar aan hoe mbo'ers nog steeds te maken hebben met onderwaardering, terwijl ze onmisbaar zijn voor de samenleving. Bekijk alle Boekenweektips.
Wanneer Hitler aan de vooravond van de Tweede Wereldoorlog Oostenrijk binnenvalt, moeten vijf hechte vrienden kleur bekennen. Kun je een ander ooit ten diepste kennen? Bekijk alle Boekenweektips.
Iemand breekt in bij Simon en beweert dat ze beiden vastzitten op een alternatieve belevingsvakantie. Het is het begin van een aangrijpende speurtocht. Bekijk alle Boekenweektips.
Stine Jensen verkent hoe mediastormen kunnen ontstaan en hoe je filosofie kunt inzetten om ze te duiden. Bekijk alle Boekenweektips.
Een kleurrijke groep outcasts raakt betrokken bij het mysterie van Salomé Abergel, de beroemde kunstenares die op het hoogtepunt van haar carrière plotseling verdwijnt. Bekijk alle Boekweektips.
Als Hitler aan de macht komt, vluchten Eva en Itzhak naar het conservatieve Zeeland. Daar haalt het gevaar hen in en Eva zal moeten kiezen. Bekijk alle Boekenweektips.
In de persoonlijke verhalen van Rusland-correspondent Iris de Graaf lees je hoe het is om als jonge vrouw verslag te doen vanuit Moskou, in het land van haar grootmoeder. Bekijk alle Boekenweektips.
Het is ronduit indrukwekkend wat we weten van onze moedertaal, wat we ermee kunnen, en hoe we dingen haarfijn aanvoelen. Bekijk alle Boekenweektips.
Sinds 2015 zit Astrid Holleeder ondergedoken, wat enorme impact heeft op haar leven en dat van haar familie. Ze vertelt over de dagelijkse routines, constante waakzaamheid en haar angst. Bekijk alle Boekenweektips.
Als de politie de dood van haar man bestempelt als een ongeluk, gaat Nadja zelf op onderzoek uit. Schrijf je nu in voor de Hebban Leesclub.
