Racisme in Nederland? Onmogelijk!

Racisme? Dat bestaat niet meer in Nederland. We zijn toch zeker geen racist! Wanneer het onderwerp dan alsnog aan de kaak gesteld wordt, heeft dit vaak woedende reacties tot gevolg. Zo is Sunny Bergman naar eigen zeggen de afgelopen jaren al vaker het mikpunt geweest als gevolg van haar zwarte pieten activisme en haar Zwart als roet documentaire. Mede daarom probeert ze te achterhalen waarom met name de witte man zo boos wordt wanneer racisme als onderwerp aangekaart wordt. Wit is ook een kleur is een verzameling van columns van Bergman die allen een kritische noot gemeen hebben.  

Wit is ook een kleur. Uit de titel lijkt de lezer op te kunnen maken welk onderwerp er aan de orde komt: racisme en de discussie en problemen die hiermee in lijn liggen. Eenmaal het boek opengeslagen blijkt het onderwerp echter breder te zijn. Niet alleen de raciale kwesties worden behandeld, maar ook onderwerpen als vrouwelijk seksueel getinte reclame en de bangalijst van een studentenverenigingen passeren de revue. De (enigszins onverwachte) verscheidenheid van onderwerpen zorgt voor een fijne afwisseling die af en toe nog als prettig ervaren zal worden.  

De columns geven namelijk één voor één een sterke mening weer. Je kunt het er mee eens of oneens zijn, maar het is soms simpelweg niet leuk om te horen dat iemand je veroordeelt op iets waarvan je zelf een overtuigde onschuld hebt. Zo voelt het soms vergezocht om kinderprogramma’s als Pippi Langkous een racistisch stempel te geven of lijkt het bijna overdreven zoveel tijd en energie te steken in het ‘zwarte piet is racisme’ statement.    

Dit boek stoomt je klaar om dit alles eens van een ander perspectief te bekijken. Toegegeven, dat is nog niet zo makkelijk. Want wat wordt er verkeerd gedaan dan? Iedereen in Nederland is van mening dat racisme ‘not done’ is. Dus ook als lezer voel je je soms op je tenen getrapt.  

Toch maakt Bergman een punt. Telkens weer komen er treffende voorbeelden in het boek naar voren die je doen nadenken of Nederland als samenleving wel zo perfect is als dat we soms denken. Het meest spraakmakende voorbeeld is het experiment gedaan met kinderen van ongeveer vijf jaar. Er werd voor de kinderen een rijtje van babypoppen getoond, waarbij de meest linkse pop wit was en de meest rechtse pop zwart. Elk kind werd vragen gesteld: Welke pop is bijvoorbeeld het slimste, of welke pop krijgt het snelste straf? Hoewel de ouders geen bewust raciale uitlatingen hebben gedaan, blijkt uit de uitslagen dat een groot percentage van de kinderen de witte huidskleur positiever opvat. Onbewust lijken kinderen dus overtuigd te zijn van een verschil.  

Hoewel racisme in Nederland bewust als slecht ervaren wordt, maakt deze verzameling van columns duidelijk dat de samenleving nog niet zo gelijkwaardig is als dat we denken dat het is. De in beginsel wat overdreven ogende statements van Bergman worden bladzijde na bladzijde telkens wat overtuigender en zorgen ervoor dat je zelf gaat reflecteren. Zijn wij in Nederland wel zo neutraal en onschuldig als dat we denken dat we zijn?