Meer dan 6,0 miljoen beoordelingen en recensies Organiseer de boeken die je wilt lezen of gelezen hebt Het laatste boekennieuws Word gratis lid
×
Hebban recensie

Confronterend tijdsbeeld als slotstuk van trilogie

Susanne 23 oktober 2015

De dood  is het derde deel van Jonas Gardells trilogie Een verhaal van liefde, ziekte en dood. Dit laatste deel speelt zich af in Stockholm, jaren 80. In die jaren sterven plotseling vele jonge en homoseksuele mannen aan een nieuwe, mysterieuze ziekte. Pas tegen het einde van de roman vallen de puzzelstukjes voor de medische wereld in elkaar en krijgt de ziekte een naam. De dood beschrijft hoe de homogemeenschap van Stockholm omgaat met de ziekte en het verliezen van zovelen van hen. Daarnaast worden de eerste stappen gezet op het gebied van de emancipatie en acceptatie van homoseksuelen in de Zweedse samenleving.

In De dood  ontmoeten we een vriendengroep: Bengt, Benjamin, Lars-Ake, Rasmus en Paul. Stukje bij beetje leren we ieder van hen wat beter kennen. Bengt kwam als tiener naar Stockholm in het kielzog van een toneelregisseur die een dubieuze relatie met Bengt onderhield. Benjamin is Jehova’s getuige en citeert af en toe uit de Bijbel. De liefdes- en vriendschapsrelaties die deze mannen met elkaar onderhouden, wordt door Gardell teder en in simpele woorden en korte zinnen beschreven. Het is jammer dat deze zinnen te veel uitleggen en te weinig aan de interpretatie van de lezer overlaten:

“Benjamin, altijd even moederlijk en bezorgd, zegt dat Rasmus een trui moet meenemen, want het feest wordt op de binnenplaats gehouden, en zo tegen de avond kan het weleens koud worden.”

Gardell schetst in zijn roman een zeer confronterend beeld van de jaren 80. Hij doet dit allereerst door op een knappe manier teksten uit krantenartikelen en wetenschappelijke literatuur in het proza van zijn roman te verweven. Deze citaten laten heel sec zien hoe buitenstaanders, heteroseksuele artsen, wetenschappers, politici, etc. omgaan met homoseksuelen in hun omgeving. De meningen en oordelen waren hard en tegenwoordig onvoorstelbaar.

“Het tijdschrift Proletären  schrijft in 1983 (…): ‘Als aids alleen een kwestie voor homoseksuelen was geweest, konden we die dodelijke ziekte gerust haar gang laten gaan’.”

De indrukwekkendste momenten uit het boek zijn de scènes waarin homoseksualiteit wordt ontkend door de omgeving, bijvoorbeeld tijdens begrafenissen. Dan blijken de jonge mannen gestorven te zijn aan ‘kanker’, worden homoseksuele liefdesrelaties niet erkend door de familie en blijkt de gestorvene soms zelfs een ‘vriendinnetje’ te hebben. Gardell geeft al deze jongens, jongens die in de jaren 80 niet mochten zijn wie ze waren en die jong gestorven zijn aan de gevolgen van aids, een gezicht.

Jonas Gardell is in Zweden een bekende stand-upcomedian en maakt zich al sinds de jaren 80 hard voor rechten van homoseksuelen. Hij werd uitgeroepen tot LGTB-persoonlijkheid en Zweed van het jaar in 2013 vanwege zijn geëngageerde werk en won de Zweedse ‘Grote Lezersprijs’. De BBC heeft van het eerste deel van deze trilogie een tv-serie gemaakt die in 2012 is uitgezonden.

Reageer op deze recensie

Meer recensies van Susanne

Gesponsord

Aan het lot kun je niet ontsnappen ... of wel?

Intermezzo is een prachtige roman over broers en geliefden, van dé literaire stem uit Ierland.

Door de late middeleeuwen letterlijk aan te raken blaast Van Loo ons verre verleden meer dan ooit nieuw leven in.

Een ode aan de Hollandse keuken en de smaak van thuis.

Meer dan 200 recepten voor de kerstdagen.

Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!

Het leukste cadeau voor iedereen: lol verzekerd!

Toine Heijmans neemt zijn lezers mee naar de uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis.

Een roman over iemand die floreert als onderzoeker, maar zich het comfortabelst voelt als ze zelf in de schaduw blijft

In Lijtje deelt Harmen van Straaten ontroerende, grappige en herkenbare verhalen over zijn dementerende moeder.

De schitterende beelden en poëtische teksten vertellen het verhaal van een bijzondere vriendschap, tussen het meisje en de drie dieren.

Een magisch coming-of-age-verhaal over een jongen die zijn eerste weekend zonder zijn ouders doorbrengt. . . en een leeuw die op hem komt passen.

Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.

Deze nieuwe fase kan er een zijn van vreugde, vervulling en verdieping.

De Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!

De auteur van Het meisje in de trein is terug! Ligt de waarheid op het eiland begraven?

Kenia, 1926. De jonge Ivy staat voor grote uitdagingen. Ondertussen is Ranjana, een jonge Indiase vrouw, op de vlucht.

Een nieuwe, inclusieve geschiedenis van het vroegst bewoonde continent van de wereld.

Een prachtig overzicht van de liefdespoëzie, van de vroege middeleeuwen tot nu

Hoe kunnen we ons een weg banen door dit alles?

Drie jaar geleden overleed haar beste vriendin, en sindsdien staat Erins leven stil.

Kenia, 1910. Als de jonge Ivory meereist met haar vader op safari, wordt ze onmiddellijk verliefd op het land en de natuur