Onevenwichtige zoektocht naar een Duits-Joodse identiteit
“Lola pakte een zwart kajalpotlood uit haar leren tas, boog over de wasbak zodat ze zichzelf in de spiegel beter kon zien, zette het potlood op haar bovenlip en maakte het filtrum helemaal zwart. Op die manier ontstond er een rechthoekje van anderhalve centimeter hoog en één centimeter breed, dat door de glittertjes in de kajal zacht glansde.”
Met deze opmerkelijke actie van hoofdpersoon Lola opent Mirna Funk (Berlijn, 1981) haar roman Winternabijheid. Lola is een eigentijdse, jonge vrouw uit Berlijn die op zoek is naar zichzelf en het Joodse in haar. Ze is het kind van een Duitse moeder en een Joodse vader en groeide op bij haar grootouders die de Holocaust overleefden. Volgens de strikte Joodse regels is Lola geen jodin, omdat dit via de moederlijke lijn wordt doorgegeven, maar Lola voelt zich wel degelijk Joods waardoor de antisemitische opmerkingen van de buitenwereld haar raken. Meestal worden die discriminerende opmerkingen gemaakt onder het mom van een geintje. Wanneer twee van haar vrienden een foto van haar met Hitlersnorretje online zetten, laat Lola het er niet bij zitten en spant een rechtszaak tegen hen aan. In haar ogen is zij de enige die het recht heeft om een Hitlersnorretje op haar gezicht te tekenen.
Winternabijheid heeft met (onbewuste) antisemitisme in de Duitse samenleving een interessant thema te pakken. De roman maakt de lezer ervan bewust dat discriminatie in die vorm in Duitsland nog altijd voorkomt, ook na de gruwelijke gebeurtenissen van de Tweede Wereldoorlog. De roman roept de vragen op of het oorlogsverleden van Duitsland nog relevant is in het huidige Duitsland en hoe het land met zijn verleden om kan gaan. Lola laat zien wat het antisemitisme met iemand kan doen; zij wordt er volledig door uit het veld geslagen.
Een tweede interessante kwestie die de roman aansnijdt, is die van het conflict in Israël / Palestina. Om wat afstand te nemen van alle gebeurtenissen in Berlijn, besluit Lola af te reizen naar Israël. In Israël is alles politiek, zo wordt haar verteld door Sjlomo, de man op wie ze daar verliefd wordt. Daardoor vindt Lola daar niet wat ze zo gehoopt had, namelijk wat het is om Joods te zijn. Joods zijn is in Israël verweven met bepaalde politieke standpunten waar Lola niet achter kan staan. De Gaza-oorlog die ondertussen is uitgebroken, zet haar onder druk om politieke keuzes te maken. Dat wordt haar op dat moment te veel en uiteindelijk vindt ze de rust die ze zo nodig heeft op een Thais eiland.
Het is ontzettend jammer dat Winternabijheid niet wat beter geredigeerd is. Het taalgebruik in de roman is nu ontzettend storend. Vermoedelijk komt dit door de slechte vertaling naar het Nederlands: bijvoorbeeld “een aai-over-de-bol-vrijbiljet”, “stortbeken” en “ontrukte”. Verder zijn er tal van scènes in de roman die werkelijk niets toevoegen, zoals de aanwezigheid van de fictionele Mirna Funk aan het begin en aan het slot van de roman. Een ander voorbeeld is de scène waarin ze even genoeg heeft van haar relatie met Sjlomo en een kortstondige verhouding met een ander begint. Dit soort scènes leiden af en maken van de roman een onevenwichtig en rommelig geheel.
Al met al is Winternabijheid een roman die nieuwe inzichten geeft over de huidige Duitse maatschappij en het conflict in Israël en Palestina, maar waarbij de lezer zich over storend taalgebruik heen moet kunnen zetten.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Susanne
Gesponsord
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
