Water vergeet niets

Als aan het eind van haar boek Elif Shafak een toelichting geeft op haar werk, krijg je niet alleen een beeld van het schrijverschap, maar maakt ze meteen duidelijk dat ze inderdaad geprobeerd heeft op een creatieve manier belangrijke thema's aan elkaar te koppelen. Er viel al genoeg te herkauwen tijdens het lezen van het boek, maar na de toelichting werd dat alleen maar meer.
Shafak gebruikt in dit boek water als verbindende kracht tussen de verschillende lijnen. Niet alleen is daar een druppel die op verschillende momenten terugkomt in het verhaal, maar ook zijn er twee rivieren waarlangs de verhalen zich afspelen: de Theems en de Tigris. Deze rivieren hebben een aantal zaken gemeen. Zo hebben zich rond beide rivieren wereldmachten gevormd en zijn ze op een gegeven moment zwaar vervuild geraakt. Ook hebben ze het geluk dat ze niet volgestort zijn omdat mensen wilden wonen en daar geen grillige stroom bij konden gebruiken, een lot dat andere rivieren wél ondergingen.
Uiteindelijk weet Shafak die rivieren met elkaar in verband te brengen, door een jongen uit de sloppen van Londen die in de negentiende eeuw uitgroeit tot kenner van het spijkerschrift, een Jezidi-meisje dat ten prooi valt aan IS en een wetenschapper die niet alleen wateronderzoek doet, maar ook onderdeel is van een rijke Londense familie.
Met op de achtergrond klimaatveranderingen en het onrecht dat de Jezidi's is overkomen tijdens de strijd om het IS-kalifaat schrijft Shafak een meeslepend boek. Het is een liefdesverhaal, een verhaal over groot onrecht, een aanklacht tegen godsdienstfanatisme en een waarschuwing om het milieu serieus te nemen in één.
En nog wel meer. En dat is misschien de enige kanttekening die ik kan maken: Shafak wil zó veel vertellen dat sommige zijlijnen uiteindelijk een beetje blijven hangen. Maar een kniesoor die daar lang om maalt; het is een fantastisch boek!