Een post-apocalyptisch verhaal dat je aan het denken zet
Philip K. Dick (1928-1982) was een Amerikaanse auteur en filosoof. In zijn boeken komt zijn filosofische inslag duidelijk terug. Een belangrijk punt dat hij maakte is dat ieder persoon zijn eigen gezichtspunt heeft, een eigen realiteit. Hoe wij dingen ervaren en interpreteren, hangt van dit gezichtspunt af. Dit is de spil van ‘Do Androids Dream of Electric Sheep’ (DADOES), vertaald in het Nederlands als ‘De elektrische nachtmerrie’ en ‘Dromen androïden van elektrische schapen?’
World War Terminus, de laatste wereldoorlog, heeft al het leven zo goed als uitgeroeid. De planeet werd onbewoonbaar door een wapen dat geen land zou hebben gemaakt en geen vijand zo zou hebben gewild. De VN zette een programma op waardoor emigratie naar de ruimte voor de meeste mensen de beste optie was. Met de Aarde onbewoonbaar geworden, bleek de aantrekkingskracht van een leven buiten de aarde groot. Wat ook hielp was het feit dat elke emigrant er een gratis androïde, een op mens gelijkende robot, als bediende bij kreeg.
In DADOES volgen we Rick Deckard, premiejager. Rick en zijn vrouw Iran leven nog op aarde, in San Francisco. De populatiedichtheid is laag: als de helft van een appartementencomplex vol is, is het veel. Dieren zijn zo zeldzaam dat ze een statussymbool zijn geworden. Rick heeft zelf een elektronisch schaap, nauwelijks van echt te onderscheiden. Zo goed nagemaakt, dat hij tegenover zijn buren kan doen alsof het ook echt een biologisch schaap is. Na het opstaan, waarbij de Penfield op stand D ervoor zorgt dat hij vrolijk wakker wordt, laat hij elke ochtend zijn humeur aanpassen door een ‘mood organ’ dat door stimulus van bepaalde hersengebieden beïnvloedt hoe hij zich voelt. De bezwaren die zijn vrouw hiertegen heeft snapt hij niet, laat staan dat hij snapt dat zij zich soms gewoon triest en gedeprimeerd wil voelen. Rick leeft volgens de gewoontes van de Aarde in 1992, en voelt zich hier prettig bij.
Hoewel androïden op zichzelf niet illegaal zijn, zijn ze gebonden aan strenge regels en worden ze zonder pardon uitgeschakeld wanneer zij deze regels overtreden. Ricks huidige opdracht is het opsporen en uitschakelen van zes androïden van een nieuw type: deze zijn slim en nauwelijks te onderscheiden van mensen. Deze opdracht gaat niet van een leien dakje: Rick begint te twijfelen aan zijn eigen ideeën en de moraliteit van zijn werk. Niet in het minst omdat de grens tussen androïden en mensen soms wel erg dun lijkt te zijn.
De post-apocalyptische wereld die Philip K. Dick beschrijft is alles behalve perfect. Naast degenen die vrijwillig op aarde bleven, zijn er nog de specials: individuen die genetisch beschadigd zijn en daardoor een lage intelligentie hebben. Bewoners zowel op Aarde als op de koloniën worden rustig gehouden door ‘Buster Friendly and his Friendly Friends’, een vrolijke televisie- en radioserie met nieuws, weer en terugkerende gasten, die 23 uur per dag uitzenden. Daarnaast is er Wilbur Mercer, een oude man die eeuwig een heuvel op loopt en ondertussen bekogeld wordt met stenen: zijn pijn kan gedeeld worden door jezelf te linken aan een empathie-doos en als het ware met Mercer mee te lopen.
Philip K. Dick laat een donkere wereld zien, een apocalyptisch toekomstbeeld waarin de vrijheid van de mens zowel ruimtelijk als geestelijk beperkt wordt. Als lezer word je meerdere keren op het verkeerde been gezet en zetten de dilemma’s van Rick je aan het denken, zowel praktisch (wat zou ik in zijn situatie doen?) als meer filosofisch (waar ligt de grens tussen mens en androïde?). DADOES is indringend, intrigerend en angstaanjagend, en is misschien juist daarom wel een aanrader voor een ieder die filosofische vraagstukken en een donkere toekomstvisie niet uit de weg gaat. Qua schrijfstijl en verhaal zijn er details die beter kunnen en is het boek vier sterren waard. Krijg je echter de onderliggende boodschap mee, dan zet het boek je aan het denken en laat de wereld van Dick je niet snel meer los. Vandaar dat het in mijn ogen de vijf sterren zeker waard is.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Tanja Krone
Gesponsord
Een diepgravend onderzoek naar de meest mysterieuze politieke moord van de 20e eeuw, die op de Amerikaanse president John F. Kennedy.
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
