Heerlijk afscheid van Ankh-Meurbork met een lach en een traan
Terry Pratchett is één van de bekendste namen in de wereld der fantasieboeken. Zijn Schijfwereld-reeks is niet alleen erg lang (dit is boek 40), maar ook erg populair. Helaas is Sir Terry Pratchett afgelopen maart overleden aan Alzheimer. Op Stoom is het laatste Schijfwereld-boek dat tijdens zijn leven is uitgegeven, en zal het laatste Schijfwereld-boek zijn dat zich in Ankh-Meurbork afspeelt. Na zijn dood is nog een boek uitgegeven met Tiffany Aching als hoofdpersoon, The Shepherd’s Crown.
De stadstaat Ankh-Meurbork wordt strak geregeerd door de tiran Heer Ottopedi. Echter, zelfs Ottopedi kan de vooruitgang niet stoppen en zodoende komt IJzeren Biels naar Ankh-Meurbork: de eerste stoomtrein op de Schijfwereld. Harrie Koning, één van de rijkste zakenmannen in de stad, ziet er wel wat in. Harrie is zelf ooit als straatschooier begonnen met het ophalen en weer verkopen van menselijke afvalproducten, en kan het wel waarderen wanneer iemand probeert zijn of haar droom waar te maken. Dik Pastol, de maker van IJzeren Biels, heeft al snel alle mogelijkheid om zijn spoorweg door het hele continent te leggen. De Schijfwereld rolt zo het stoomtijdperk binnen.
De verhalen van Terry Pratchett zijn bijna een genre op zich. Hij maakt veel gebruik van humor en heeft een scherp inzicht in de menselijke geest. Dit gebruikt hij om karakters neer te zetten die een karikatuur van zichzelf lijken zonder te irriteren. In Op Stoom combineert hij een paar van zijn meest markante karakters. Naast Heer Ottopedi en Harrie Koning, zijn daar ook weer Feucht van Lippvacht (ex-meester-crimineel, huidige baas van de bank, de munt en de posterijen), Douwe Flinx (commandant van de wacht en bezitter van een hele reeks titels die hij liever kwijt dan rijk is) en Rhys Rhysson (de lage koning der dwergen).
Toch mist dit boek een stukje van de scherpte die eerdere boeken, zoals Berevaar en De Dief van Tijd, wel hadden. Het boek brengt weinig nieuws en weinig nieuwe, onvergetelijke karakters. Het boek voelt wat braaf en wat vlakker aan dan andere Schijfwereld-boeken. Dat maakt het absoluut geen slecht boek, niet eens het minste boek in de Schijfwereld-reeks. Mede hierdoor voelt het boek wel een beetje als een afscheid van de Ankh-Meurbork, wat het helaas ook is.
De schrijfstijl van Terry Pratchett is uniek, met veel scherpe opmerkingen en taalkundige grapjes en vindingen. Dit laat zich niet altijd even lekker vertalen, maar gelukkig vaak genoeg ook wel: ‘ineens klonk het geluid van een krolse jammergeest toen Willy de hefboom overhaalde.’ De aantekeningen die bij Op Stoom te plaatsen zijn, zijn kleine dingen. Zo zit er soms een onmogelijkheid in het boek, zoals wanneer er naar een plastic object wordt verwezen: plastic bestaat (nog) helemaal niet op de Schijfwereld. Of dat allemaal aan de vertaler ligt, is moeilijk met zekerheid te zeggen. Het zou zelfs kunnen dat dit bewust is gedaan.
Zoals vaker gebruikt Pratchett zijn boek om sociale problemen te bespreken. Ja, het boek gaat over de komst van de stoomtrein, en op een oppervlakkig niveau over mensen die worden opgeblazen omdat ze niet goed opletten bij wat ze doen. Het gaat daarnaast over de angst voor verandering, het accepteren van mensen die anders zijn dan jij en de gevaren van extremisten in religie. Het gaat over vrij zijn om de wereld te verkennen, nieuwe dingen omarmen en te durven dromen. Dit alles uiteraard verpakt in een schil van humor en een uiterst vermakelijk verhaal.
Op Stoom is verweven met zijn voorgangers. Hierdoor kan het een moeilijke binnenkomer zijn voor wie nog nooit een boek over de Schijfwereld heeft gelezen. Aan de andere kant zijn de personages ondertussen zo vertrouwd voor de schrijver, dat hun karakter en hun interacties heel natuurlijk aanvoelen. Alles klopt, alles past in elkaar. Iedereen heeft zijn eigen rol en vervult die met verve. Op Stoom is een prachtige afsluiter van een serie die wat mij betreft nooit mocht eindigen. Voor een ieder die de boeken van de Schijfwereld al heeft, hoef ik geen aanbeveling meer te doen. Voor wie de Schijfwereld-boeken nog niet heeft gelezen, is er maar één vraag: waarom niet?
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Tanja Krone
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
