Heerlijk afscheid van Ankh-Meurbork met een lach en een traan
Terry Pratchett is één van de bekendste namen in de wereld der fantasieboeken. Zijn Schijfwereld-reeks is niet alleen erg lang (dit is boek 40), maar ook erg populair. Helaas is Sir Terry Pratchett afgelopen maart overleden aan Alzheimer. Op Stoom is het laatste Schijfwereld-boek dat tijdens zijn leven is uitgegeven, en zal het laatste Schijfwereld-boek zijn dat zich in Ankh-Meurbork afspeelt. Na zijn dood is nog een boek uitgegeven met Tiffany Aching als hoofdpersoon, The Shepherd’s Crown.
De stadstaat Ankh-Meurbork wordt strak geregeerd door de tiran Heer Ottopedi. Echter, zelfs Ottopedi kan de vooruitgang niet stoppen en zodoende komt IJzeren Biels naar Ankh-Meurbork: de eerste stoomtrein op de Schijfwereld. Harrie Koning, één van de rijkste zakenmannen in de stad, ziet er wel wat in. Harrie is zelf ooit als straatschooier begonnen met het ophalen en weer verkopen van menselijke afvalproducten, en kan het wel waarderen wanneer iemand probeert zijn of haar droom waar te maken. Dik Pastol, de maker van IJzeren Biels, heeft al snel alle mogelijkheid om zijn spoorweg door het hele continent te leggen. De Schijfwereld rolt zo het stoomtijdperk binnen.
De verhalen van Terry Pratchett zijn bijna een genre op zich. Hij maakt veel gebruik van humor en heeft een scherp inzicht in de menselijke geest. Dit gebruikt hij om karakters neer te zetten die een karikatuur van zichzelf lijken zonder te irriteren. In Op Stoom combineert hij een paar van zijn meest markante karakters. Naast Heer Ottopedi en Harrie Koning, zijn daar ook weer Feucht van Lippvacht (ex-meester-crimineel, huidige baas van de bank, de munt en de posterijen), Douwe Flinx (commandant van de wacht en bezitter van een hele reeks titels die hij liever kwijt dan rijk is) en Rhys Rhysson (de lage koning der dwergen).
Toch mist dit boek een stukje van de scherpte die eerdere boeken, zoals Berevaar en De Dief van Tijd, wel hadden. Het boek brengt weinig nieuws en weinig nieuwe, onvergetelijke karakters. Het boek voelt wat braaf en wat vlakker aan dan andere Schijfwereld-boeken. Dat maakt het absoluut geen slecht boek, niet eens het minste boek in de Schijfwereld-reeks. Mede hierdoor voelt het boek wel een beetje als een afscheid van de Ankh-Meurbork, wat het helaas ook is.
De schrijfstijl van Terry Pratchett is uniek, met veel scherpe opmerkingen en taalkundige grapjes en vindingen. Dit laat zich niet altijd even lekker vertalen, maar gelukkig vaak genoeg ook wel: ‘ineens klonk het geluid van een krolse jammergeest toen Willy de hefboom overhaalde.’ De aantekeningen die bij Op Stoom te plaatsen zijn, zijn kleine dingen. Zo zit er soms een onmogelijkheid in het boek, zoals wanneer er naar een plastic object wordt verwezen: plastic bestaat (nog) helemaal niet op de Schijfwereld. Of dat allemaal aan de vertaler ligt, is moeilijk met zekerheid te zeggen. Het zou zelfs kunnen dat dit bewust is gedaan.
Zoals vaker gebruikt Pratchett zijn boek om sociale problemen te bespreken. Ja, het boek gaat over de komst van de stoomtrein, en op een oppervlakkig niveau over mensen die worden opgeblazen omdat ze niet goed opletten bij wat ze doen. Het gaat daarnaast over de angst voor verandering, het accepteren van mensen die anders zijn dan jij en de gevaren van extremisten in religie. Het gaat over vrij zijn om de wereld te verkennen, nieuwe dingen omarmen en te durven dromen. Dit alles uiteraard verpakt in een schil van humor en een uiterst vermakelijk verhaal.
Op Stoom is verweven met zijn voorgangers. Hierdoor kan het een moeilijke binnenkomer zijn voor wie nog nooit een boek over de Schijfwereld heeft gelezen. Aan de andere kant zijn de personages ondertussen zo vertrouwd voor de schrijver, dat hun karakter en hun interacties heel natuurlijk aanvoelen. Alles klopt, alles past in elkaar. Iedereen heeft zijn eigen rol en vervult die met verve. Op Stoom is een prachtige afsluiter van een serie die wat mij betreft nooit mocht eindigen. Voor een ieder die de boeken van de Schijfwereld al heeft, hoef ik geen aanbeveling meer te doen. Voor wie de Schijfwereld-boeken nog niet heeft gelezen, is er maar één vraag: waarom niet?
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Tanja Krone
Gesponsord
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
