Donkere sprookjes voor volwassenen

Ieder volk, ieder land, kent een geschiedenis van verhalen over monsters, tovenaars en andere onverklaarbare dingen. Verhalen die vooral tot leven komen in donkere bossen, op stormachtige avonden en in onbekende gebieden. Andrzej Sapkowski gebruikt de legendes van zijn geboorteland Polen, past ze aan waar nodig en schetst hiermee een donkere wereld waarin monsters, demonen en tovenaars een belangrijke rol spelen in het dagelijks leven. Om hiermee af te rekenen, heeft hij de hekser geschapen, een kruising tussen een tovenaar en een huurling, die tegen vergoeding helpt om de problemen die de monsters veroorzaken weg te halen, op welke manier dan ook.

In 'De Hekser' volgen we hekser Geralt van Rivia. Het boek is een bundel van twee boeken, `De laatste wens' en `Het zwaard der voorzienigheid', die verhalen van Geralt vertellen. We volgen Geralt in zijn gevechten met Striga, Vampiers en andere monsters. Het is echter geen simpel sprookjesboek: niet altijd zijn de wezens uit de verhalen de monsters. Laat staan dat elk verhaal eindigt met een “en ze leefden nog lang en gelukkig”.

Gelukkig staat onze witgehaarde hekser er niet alleen voor. Zelf is Geralt een meester in het vechten met zwaarden, heeft hij verscherpte zintuigen en een scala aan medicijnen en andere drankjes om sterker, sneller en beter te worden. Zo nu en dan wordt hij vergezelt door Ranonkel, ook bekend als Ridderspoor, de bard. Tegenpolen als ze zijn, de serieuze vechter en de levenslievende bard, vormen ze een apart maar vermakelijk stel. En natuurlijk is er dan nog een romantisch element: de gecompliceerde relatie tussen de tovenares Yennefer en hekser Geralt. Een relatie tussen twee mensen die samen horen te zijn, maar dit nooit voor lange tijd vol houden.

De verhalen zijn goed geschreven. De wereld die Sapkowski schetst is realistisch, als je de wonderlijke wezens en monsters even buiten beschouwing laat, en de personages complex. Een tovenares is ook een geliefde en een vrouw die onrecht is aangedaan, zoals een koningin naast haar rijk ook haar gezin wil beschermen. De oplossingen voor de problemen zijn zelden rechttoe rechtaan, waardoor de spanning goed verdeeld blijft. Daarnaast houden alle verschillende monsters wel je aandacht vast, want ook deze hebben een eigen doel en leven en doen zelden kwaad zonder achterliggende reden.

Andrzej Sapkowski, een Poolse auteur geboren in 1948, is wereldberoemd geworden met zijn Witcher verhalen en heeft hij verschillende prijzen gewonnen, waaronder de David Gemmell Legend Award in 2009. Als marketingexpert deed hij in 1986 mee met een verhalenwedstrijd met zijn eerste verhaal, genaamd 'De hekser' (Wiedźmin in het Pools). Hierop volgde niet alleen verschillende verhalenbundels, maar ook nog een film en zelfs een serie computergames, `Witcher'. Hiervan zijn er ondertussen zelfs drie van verschenen die gezamenlijk meer dan 6 miljoen kopieën verkocht hebben.

Dat de verhalen internationale bekendheid en waardering hebben gekregen, is niet verrassend in mijn ogen. Wat echter jammer is, is het gebrek aan aandacht dat de Nederlandse vertaling lijkt te hebben gehad. `Het zwaard der voorzienigheid' is niet eens uit het Pools vertaald, maar uit het Duits. Dit zou zo erg niet zijn, ware het niet dat de vertaling minder dan perfect is. Zo is de naam van de bard, de beste vriend van Geralt, verschillend in de twee boeken, heeft het titelverhaal van `Het zwaard der voorzienigheid' ineens een andere titel, namelijk `Het zwaard van het lot' en lopen sommige zinnen wel erg krom. Dit haalt het leesplezier van de Nederlandse versie sterk naar beneden. Een goede vertaling was waarschijnlijk een ster meer waard geweest.