Een waardige afsluiting van een pentalogie

Het laatste deel waarbij – voor wie de andere vier delen las – vele stukjes op hun plaats vallen. Een
oude dame blikt in haar allerlaatste levensfase terug op al wat was, afgewisseld met passages uit het
heden. De oude dame is Emma, die we kennen uit ‘Een bericht uit Berlijn’. Zij, een Nederlandse
vrouw getrouwd met de Duitse Carl, maakt een heftige periode mee tijdens WOII. We weten aan het
eind van dat boek niet hoe het verder gaat met haar en haar man. Daar brengt boek vijf
duidelijkheid in. Het boek is een subtiel weerzien met oude bekenden, sommigen hadden een
hoofdrol in het eerste boek zoals Rob. Hij is de jongen die zijn ouders de rug toekeerde als jonge
jongen, avonturen beleefde in Afrika en terugkomt wanneer zijn moeder overleden is, hij komt te
laat. En we horen den naam Julia, de Duitse vrouw die Chris het hoofd op hol bracht. Het verhaal
beslaat bijna heel boek drie, ‘Julia’, wat mij betreft het meest rake boek van de vijf. Losse eindjes
komen bij elkaar en hoe terloops de personages soms ter sprake gebracht worden, het is elke keer
weer heftig om een naam terug te lezen. Vaak is die naam allang ergens opgeborgen in het geheugen
, ik las de boeken met tussenpozen van een week of zes.

Otto de Kat heeft prachtige cyclus geschreven door elk boek een eigen gezicht te geven. Zijn stijl is
rustig, beschouwend, soms wat zakelijk beschrijvend, maar de ondertoon is wel degelijk vol gevoel
en poëtisch onder andere wanneer hij refereert aan dichter Martinus Nijhof. In het boek staat een
verwijzing naar de slotzin ‘Ze is wakker, eindelijk wakker’. De dood is in dit boek sterk aanwezig,
niet alleen door het terugdenken aan alle geliefden die gestorven zijn, maar ook de naderende dood
van Emma. Het moment waarop zij sterft is bekend, Sedatieteam-Oost zal op die speciale dag
langskomen, wel iets om even bij stil te staan. Het hele boek ademt de sfeer van afwegen,
beschouwen en reflectie, God is in die zin aanwezig in het boek, er wordt over hem gedacht en
gesproken. Een prachtig voorbeeld is een herinnering aan Louis, een dominee, waarmee Emma in
een boek van Kierkegaard leest en de avond die het wat haar betreft mocht uitgroeien tot meer….
Dit deel is een waardige afsluiting van deze pentalogie Dudok, het zijn stuk voor stuk schitterende steentjes, samen vormen zij een diamant.