Een portret van een mooi en bijzonder mens

Sinds Michel van Egmond met zijn eerste bestseller Gijp doorbrak bij het grote publiek, lijkt alles wat hij aanraakt in goud te veranderen. Zijn nieuwste boek King, over Christian Gyan, de berooide en zieke maar mateloos populaire oud-voetballer van Feyenoord, zal daarop geen uitzondering zijn. 

Een groot deel van de opbrengst van King komt ten goede aan Gyan zelf. Geld waarmee hij zijn schulden af kan lossen en zijn ziektekosten kan betalen. Het is een cliché, maar Feyenoordfans zijn loyale mensen. Een supportersactie om geld op te halen voor hun armlastige cultheld, was onlangs al goed voor dertigduizend euro. Het ligt dus in de lijn der verwachting dat ook dit boek gretig aftrek zal vinden. Daarmee is King niet alleen een sympathiek, maar op voorhand ook een uiterst lucratief project. 

Het boek is verdeeld in twee hoofdstukken, Deel I - Voetballer, en Deel II - Ex-voetballer. De hoofdstukken worden voorafgegaan door een korte proloog en een opdracht aan de in 2007 overleden Patrick Allotey, de eveneens Ghaneese oud-voetballer, waarmee Gyan in de jaren negentig samen naar Nederland kwam om bij Feyenoord te gaan voetballen. 

De vriendschap tussen Gyan en Allotey speelt een prominente rol in het eerste deel van het boek, en is bijna een verhaal op zich waard. Gyan, een rasoptimist die zich snel thuisvoelt en overal het positieve in ziet. En Allotey, die niet kan aarden in het koude Nederland, en die het sportief moeilijk heeft bij Feyenoord. Ze zijn onafscheidelijk, tot Allotey op een dag het vliegtuig pakt, nooit meer terugkeert en later veel te jong overlijdt. Een klassiek, ietwat banaal maar weemoedig thema waar ik van tijd tot tijd wel voor te porren ben.  

Daarnaast is Deel I een feest der herkenning voor iedere Feyenoordsupporter, die zich de jaren negentig en beginjaren tweeduizend herinnert. Oude helden en antihelden komen voorbij en Van Egmond schetst de sfeer van een inmiddels verdwenen voetbalcultuur. Een wereld van macho’s weliswaar, maar ook een wereld waarin de afstand tussen spelers en publiek veel kleiner was dan tegenwoordig, en waarin geld en commercie nog niet alomtegenwoordig waren. 

Jammer genoeg telt Deel I maar 43 pagina’s. Dat is wat summier voor een toch lange en rijke carrière, waarover veel te vertellen valt. Het heeft tot gevolg dat Van Egmond regelmatig  grote tijdsprongen maakt. Je leest over de nieuwe selectie van Feyenoord in 1996 onder Arie Haan, en nog op dezelfde pagina is Feyenoord al kampioen van Nederland in 1999 onder Leo Beenhakker. Dit bevordert de leesbaarheid misschien. Je gaat er als een trein doorheen. Maar veel interessants blijft onbeschreven. 

In Deel II leren we Gyan kennen na zijn voetbalcarrière. Een man die voor relatief erg weinig geld jaren bij Feyenoord gevoetbald heeft, die alles wat hij verdiende weggaf, en meer dan dat, waardoor hij nu diep in de schulden zit. Gyan werd havenarbeider om in zijn onderhoud te voorzien, tot hij ernstig ziek werd en in afwachting van een dure hersenoperatie niet meer kan werken. 

Deel II is aandoenlijk, maar een beetje saai. Waar Van Egmond maar 43 pagina’s schreef over een enerverende voetbalcarrière, vult hij ruim twee keer zoveel pagina’s over een man die noodgedwongen moest stoppen met werken en nu nauwelijks zijn huis nog uitkomt. We zien iemand die worstelt met zijn financiële problemen en met zijn gezondheid, die overal waar hij kwam en komt op handen gedragen werd en wordt. 

De rode draad door het hele boek zijn Chris Gyans opgewekte karakter, zijn gouden hart en zijn grenzeloze vertrouwen in God, wiens wil volgens Gyan in alles doorslaggevend is. 

Van Egmond beschrijft Gyans geloof in de Heer als mooi en oprecht, maar kan niet verhullen dat het ook wel eens vermoeiend is. Zo is het ook in dit boek. Op iedere pagina gaat het over God en dat had wel een tikkeltje minder gekund. 

Zo zijn er genoeg kanttekeningen bij King te plaatsen dus. Maar wat als een huis blijft staan, is dat het een portret is van een mooi en bijzonder mens. Vlot geschreven, zoals dat heet. En zeker onderhoudend, voor wie niet te veel diepgang verwacht en gewoon een avondje lekker wil lezen om te ontspannen. Best twintig euro waard, te meer daar een deel van dat bedrag naar de hoofdpersoon gaat. 

 -

Deze recensie werd geschreven door Frank Fabian van Keeren voor de artikelreeks Team Edgar Leest...