Inspirerende geestelijk wijsheid, die niet altijd binnen komt

Dit boek bundelt de Nederlandse vertaling van een reeks lezingen uit 1925-1926 van Hazrat Inayat Khan (1882-1927), musicus, Soefileraar, en stichter van de International Sufi Movement. Volgens Inayat Khan zijn er drie stappen die de zoeker naar het altaar van goddelijke wijsheid brengen: 1) filosofie: leren door je intelligentie en intuïtie te gebruiken voor analyse en synthese van wat je met je zintuigen ervaart; 2) psychologie: leren door analyse en synthese van alles wat in de menselijke natuur en in ons karakter gevoeld kan worden; en 3) mystiek: leren door analyse en synthese van het hele leven, het geziene en het ongeziene. Mystiek is kennis van het wezen zelf, die je verwerft door meditatie. Om het leven beter te begrijp is het essentieel om deze drie stappen na elkaar te doen en geen stap over te slaan of in een andere volgorde te doen. In de drie delen van het boek wordt deze driedeling verder uitgewerkt.

Onderwerpen uit deel 1 over filosofie zijn onder meer het begrip illusie (alles wat veranderlijk is), onwetendheid, materie en geest, intelligentie, ritme en geluid. Volgens Khan is alles vibratie (Nada Brahma) en liefde de essentie. De snelheid van vibraties bepaalt de mate van zichtbaarheid en hoorbaarheid. Spiritualiteit verwijs naar het zich bewust zijn van de geest, die onsterfelijk is. De ziel gaat dieper dan de geest en maakt een reis door verschillend sferen. Uit elke sfeer nemen we iets mee en zo leert de ziel. Dit helpt ons in onze spirituele ontwikkeling.

In deel 2, Psychologie, gaar Khan onder meer in op de wet van oorzaak en gevolg, de drieslag denken-voelen-zien, suggestie en het slim gebruik maken van suggestie (vergelijkbaar met neuro linguïstisch programmeren), het verschil tussen natuur (ontwikkeld van binnen uit door ervaringen van de ziel) en karakter (gevormd door ervaringen van buitenaf), en tweelingzielen. Zonder suggestie en verbeelding kun je niet groeien in vertrouwen en geloof en kun je niet dichter bij God komen.

Het derde deel gaat dieper in op mystiek. Mystiek is niet in woorden te definiëren, heeft niets te maken met vaste leerstellingen, en kent geen sektes. Volgens Khan kun je mystiek bij jezelf ontwikkelen, maar is een mystieke geest grotendeels aangeboren. Een goede oefening is om je zelf af te vragen: wat is het in mij dat sterf en wat gaat alle beperkingen te boven. Advies : ken je geen God, maak er dan een voor jezelf. Dat helpt je verder op weg om God tot werkelijkheid te maken. Andere hoofdstukken in deel 3 gaan over de moraal van de mysticus, broeder- en zusterschap, liefde, harmonie en schoonheid, zelfkennis, en realisatie van het ware ego. Het boek eindigt met stukken over de eigenschappen van een mysticus, en zijn of haar inspiratie en kracht.

Inayat Khan was een wijs mens en geestelijk leraar. Hij heeft veel mensen geïnspireerd en doet dat na zijn dood nog steeds, met name onder aanhangers van het Soefisme. Mij spreekt zijn wijsheid en de totale afwezigheid van dogmatiek in zijn werk eveneens aan. Een veel gemaakte opmerking na zijn lezingen was: Neem hieruit wat u goed dunkt, en vergeet de rest. Een verademing ten opzichte van mensen die hun eigen geloof als de enige en absolute waarheid beschouwen en dit anderen willen opdringen. Tegelijkertijd heb ik moeite met zijn teksten. Er zit veel wijsheid in, maar het blijft vaak wat vaag en abstract. Het telkens weer indelen van verschijnselen in drie, vier, vijf of een ander aantal aspecten komt niet overtuigend over. Vaak noemt hij iets als het belangrijkste doel van het leven, om een andere keer een heel ander doel als het belangrijkste te bestempelen. Hierin komt zijn Oosterse geest naar voren. In diverse stukken over mystiek raak ik hem kwijt. Hij heeft waarschijnlijk gelijk in wat hij zegt, maar het resoneert niet. Mystiek zegt pas echt iets als je dit zelf hebt ervaren.