Lezersrecensie
Praktische filosofie, toegepast op de kunst van goede vragen stellen
Wat is een goede vraag? Hoe stel je een goede vraag, zonder dat je jouw gesprekspartner in de gordijnen jaagt? Hoe deed Socrates dat, bijna 3.000 jaar geleden? Elke Wiss weet wel raad met dit soort vragen. In 250 pagina’s laat zij op een luchtige en vaak humorvolle manier zien waarom goede vragen stellen zo lastig is, welke valkuilen op de loer liggen, en hoe je deze kunt vermijden om meer interessante en diepgaande gesprekken te krijgen. De vele voorbeelden en oefeningen laten zien hoe praktisch filosofie kan zijn.
Van Socrates kunnen we onder meer leren dat een goed gesprek staat of valt met de wil om wijzer te worden, oprechte belangstelling voor de ander, een open houding, erkennen dat je niet(s) weet, focus op één centrale filosofische vraag, en de tijd nemen voor een goed gesprek. Het vraagt ook om moed om opkomende weerstand van je gesprekspartner te durven doorstaan.
Naast meer beschouwende bespiegelingen biedt het boek ook korte to-the-point handvaten: luister goed, neem de taal van de ander en van jezelf serieus, en let op lichaamstaal. Een interessant onderscheid is dat tussen vragen naar boven en vragen naar beneden. Vragen naar boven zijn abstract, bijvoorbeeld: wat maakt iemand tot een goede moeder? Vragen naar beneden zijn concreet en feitelijk, bijvoorbeeld: wat deed X precies? Waarom blijkt hieruit dat zij een goede moeder is? Andere tips: blijf bij het onderwerp van je vraag, vraag door in de denkrichting van je gesprekspartner en een tegenovergestelde denkrichting, “confronteer” je gesprekspartner met zijn of haar antwoorden (“alle mannen zijn egoïstisch” > alle?), en gebruik stel-dat vragen als het gesprek dood lijk te lopen.
De titel van dit boek is slim gekozen. Ik zag meteen een hipster voor me, die welbespraakt en vol energie gesprekken met mensen aan gaat, op de markt, op scholen, in buurthuizen, en op uitnodiging van organisaties. Hip is het boek zeker, door de vlotte schrijfstijl en de voorbeelden. Het boek helpt om je bewust te worden van wat een gesprek tot een goed gesprek maakt en wat je eigen valkuilen zijn. Voor mensen die van een goed gesprek houden een aanrader, al staan er ook open deuren in en komen sommige passages wat overdreven over. Wat zou het mooi zijn als Elke Wiss haar inzichten niet alleen deelt in lezingen voor organisaties en geïnteresseerde groepen, maar ook eens wordt uitgenodigd door het kabinet en het parlement. De kunst van het stellen van goede vragen en bewustwording van het belang van een goed gesprek en allerlei valkuilen verdient wat mij betreft ook een plek in het curriculum van middelbare scholen.
Ik ben wel bang dat dit boek vooral gelezen wordt door mensen die oprecht geïnteresseerd zijn gesprekken met meer diepgang, en niet of veel minder door mensen die dit boek het hardste nodig hebben. We herkennen het allemaal: gesprekken die meer op twee dialogen lijken dan op een echt gesprek. Dit laatste lukt alleen als gesprekspartners niet vooral hun eigen verhaal kwijt willen, maar serieus geïnteresseerd zijn in wat de ander te zeggen heeft. Helaas staat niet iedereen er voor open om de eigen mening aan een gedegen onderzoek te onderwerpen. Elke Wiss is zich hiervan bewust, en adviseert om je gesprekspartner te vragen of hij of zij over een bepaald onderwerp van gedachten wil wisselen, en te respecteren als dat niet het geval is. Dit doet me denken aan een uitspraak van George Bernard Shaw, die ooit op de vraag “Zullen we hierover eens van gedachten wisselen” als antwoord gaf: “Nou, nee, ik houd liever de mijne”. Het belang dat iemand wel of niet bij een goed gesprek heeft had wel wat meer uitgewerkt mogen worden.
Een ander onbelicht punt is: wat doe je als de conclusie van een gesprek is: we weten het antwoord op de vraag eigenlijk niet, of: het antwoord op de vraag is complex en ligt heel genuanceerd. In een vrijblijvend filosofisch gesprek een interessante ontdekking, maar voor mensen die een beslissing moeten nemen ingewikkeld. Een mooi thema voor een Socratisch gesprek, op mooi gepoetste schoenen of op hippe sneakers
Van Socrates kunnen we onder meer leren dat een goed gesprek staat of valt met de wil om wijzer te worden, oprechte belangstelling voor de ander, een open houding, erkennen dat je niet(s) weet, focus op één centrale filosofische vraag, en de tijd nemen voor een goed gesprek. Het vraagt ook om moed om opkomende weerstand van je gesprekspartner te durven doorstaan.
Naast meer beschouwende bespiegelingen biedt het boek ook korte to-the-point handvaten: luister goed, neem de taal van de ander en van jezelf serieus, en let op lichaamstaal. Een interessant onderscheid is dat tussen vragen naar boven en vragen naar beneden. Vragen naar boven zijn abstract, bijvoorbeeld: wat maakt iemand tot een goede moeder? Vragen naar beneden zijn concreet en feitelijk, bijvoorbeeld: wat deed X precies? Waarom blijkt hieruit dat zij een goede moeder is? Andere tips: blijf bij het onderwerp van je vraag, vraag door in de denkrichting van je gesprekspartner en een tegenovergestelde denkrichting, “confronteer” je gesprekspartner met zijn of haar antwoorden (“alle mannen zijn egoïstisch” > alle?), en gebruik stel-dat vragen als het gesprek dood lijk te lopen.
De titel van dit boek is slim gekozen. Ik zag meteen een hipster voor me, die welbespraakt en vol energie gesprekken met mensen aan gaat, op de markt, op scholen, in buurthuizen, en op uitnodiging van organisaties. Hip is het boek zeker, door de vlotte schrijfstijl en de voorbeelden. Het boek helpt om je bewust te worden van wat een gesprek tot een goed gesprek maakt en wat je eigen valkuilen zijn. Voor mensen die van een goed gesprek houden een aanrader, al staan er ook open deuren in en komen sommige passages wat overdreven over. Wat zou het mooi zijn als Elke Wiss haar inzichten niet alleen deelt in lezingen voor organisaties en geïnteresseerde groepen, maar ook eens wordt uitgenodigd door het kabinet en het parlement. De kunst van het stellen van goede vragen en bewustwording van het belang van een goed gesprek en allerlei valkuilen verdient wat mij betreft ook een plek in het curriculum van middelbare scholen.
Ik ben wel bang dat dit boek vooral gelezen wordt door mensen die oprecht geïnteresseerd zijn gesprekken met meer diepgang, en niet of veel minder door mensen die dit boek het hardste nodig hebben. We herkennen het allemaal: gesprekken die meer op twee dialogen lijken dan op een echt gesprek. Dit laatste lukt alleen als gesprekspartners niet vooral hun eigen verhaal kwijt willen, maar serieus geïnteresseerd zijn in wat de ander te zeggen heeft. Helaas staat niet iedereen er voor open om de eigen mening aan een gedegen onderzoek te onderwerpen. Elke Wiss is zich hiervan bewust, en adviseert om je gesprekspartner te vragen of hij of zij over een bepaald onderwerp van gedachten wil wisselen, en te respecteren als dat niet het geval is. Dit doet me denken aan een uitspraak van George Bernard Shaw, die ooit op de vraag “Zullen we hierover eens van gedachten wisselen” als antwoord gaf: “Nou, nee, ik houd liever de mijne”. Het belang dat iemand wel of niet bij een goed gesprek heeft had wel wat meer uitgewerkt mogen worden.
Een ander onbelicht punt is: wat doe je als de conclusie van een gesprek is: we weten het antwoord op de vraag eigenlijk niet, of: het antwoord op de vraag is complex en ligt heel genuanceerd. In een vrijblijvend filosofisch gesprek een interessante ontdekking, maar voor mensen die een beslissing moeten nemen ingewikkeld. Een mooi thema voor een Socratisch gesprek, op mooi gepoetste schoenen of op hippe sneakers
1
Reageer op deze recensie
Meer recensies van TheovanderVoordt
Gesponsord
In Lijtje deelt Harmen van Straaten ontroerende en herkenbare verhalen over zijn dementerende moeder met zijn kenmerkende warmte, scherpzinnigheid en humor.
Een roman die bijna uit zijn voegen barst van emotie met een prachtige schrijfstijl en onvergetelijke personages, een verhaal dat je telkens weer zult willen herlezen.
Parijs 1942. Miri ontsnapt aan een razzia en komt terecht op het platteland. Op een nacht krijgt ze een gevaarlijke missie. Slaagt ze erin om zowel haar eigen leven als dat van anderen te redden?
Dé TikTok-sensatie van dit moment! Heerlijke cosy small town romance voor de fans van Gilmore Girls. Grumpy vs. sunshine én spice, wat wil je nog meer!
