Kritische kanttekeningen bij sociaal beleid, prikkelend en met de nodige (zelf)spot opgeschreven
In het boek klinkt voortdurend de kritische en soms wat spottende stem van Jos van der Lans door. De auteur toont helder aan hoe leefbaarheidsproblemen samenhangen met zich terug trekkende professionals of professionals die geen rugdekking krijgen. Hij is wars van systeemdenken. Voorbeelden zijn het kinderopvangtoeslag schandaal, het jarenlang negeren van de gevaren van de gaswinning in Groningen, en beleidsnota’s die wel een beschrijving geven van een probleemveld en vol staan met data, grafieken en tabellen, maar niet resulteren in concrete plannen.
Als tegenhanger van systeemdenken pleit Van der Lans voor zogenoemde Eigen Kracht conferenties, bijvoorbeeld waarbij ouders, familie, vrienden en buren een plan maken om voor iedereen een veilige omgeving te creëren en zo uithuisplaatsingen te voorkomen. Burgerkracht, waarbij buurtbewoners samen het heft in eigen hand nemen. Het is in dit verband wel frustrerend dat burgerkracht vaak gepaard gaat met een gebrek aan burgermacht.
Andere mikpunten van kritiek zijn marktwerking en openbaar aanbesteden, en de “transparantieterreur”, die geen cijfers oplevert die professionals en hun cliënten helpen, maar vooral bedoeld is om de controle door managers en de politiek aan te scherpen. Zijn column over “Sociaal gewenst tijdschrijven” is de sectoren zorg en welzijn illustreert hoever we hierin zijn doorgeslagen. De ironie van zijn stukken druipt er van af, maar wordt soms totaal niet begrepen. De resultaten zijn navenant. Een management statement als “” Voor een sterke concurrentiepositie is massa nodig” staat vaak haaks op waar het inhoudelijk om gaat en heeft in de besproken casus zelfs tot een faillissement geleid.
Zo gaat het dit hele boek door, van de MageBanenMarkt in Amsterdam en de zogenoemde vermaatschappelijking van de psychiatrie tot wensdenken, manipuleren van keukentafelgesprekken, de participatiesamenleving, de neoliberale droom, en grensoverschrijdend gedrag van leidinggevende ambtenaren, vrijwel niets lijkt aan de kritische pen van Van der Lans te kunnen ontsnappen.
Met een knipoog naar de column “De verleuking van Nederland” kun je dit boek typeren als best wel een leuk boekje. Je ziet de schrijver bijna voor je als hij zich kwaad maakt over wat volgens hem niet deugt en driftig op zijn laptop begint te tikken. Wat het extra leuk maakt is de zelfspot die er in door klinkt. De auteur toont zich een relationeel en sociaal betrokken mens, met een heilig geloof in SAMEN. Mensen hebben elkaar nodig om te floreren. Dit vraagt om samenwerking tussen beleidsmakers, professionals en de mensen om wie het gaat, wederzijds respect, vertrouwen, en erkenning van elkaars kennis, talenten en ervaring. Het is soms alsof ik mezelf hoor praten.
Er zit ook iets treurigs in het boek. Volgens het voorwoord wordt Van der Lans goed gelezen en worden zijn inzichten regelmatig geciteerd door beleidmakers, maar in de praktijk weinig toegepast. De kritische kanttekeningen bij thema’s zoals marktwerking, controlezucht, de transparantieterreur, ze zijn inderdaad nog steeds actueel en niet opgelost. Met een variant op een roepende in de woestijn zou je de auteur een schrijvende in een wereld van blinden kunnen noemen. Het lijkt er op dat we maar moeizaam leren en niet optimaliseren, maar geregeld het kind met het badwater weggooien, om vervolgens te ontdekken dat vers badwater niet altijd brengt wat we er van verwachten en wel het kind kwijt zijn.
Het is jammer dat de bundel columns een epiloog ontbeert. Met zoveel levenswijsheid, opgedaan in talloze bijeenkomsten en gesprekken met professionals en zorgvragers, ben ik benieuwd hoe Van der Lans op al zijn actieve jaren terug kijkt en welke adviezen en overdenkingen hij voor alle betrokkenen, pardon, stakeholders, anno nu zou hebben.
Maar laat ik stoppen, want anders wordt deze reflectie zelf een column, en het schrijven hiervan laat ik liever aan Jos van der Lans over. Of zo nodig aan Van der Lans 2.0.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van TheovanderVoordt
Gesponsord
Een diepgravend onderzoek naar de meest mysterieuze politieke moord van de 20e eeuw, die op de Amerikaanse president John F. Kennedy.
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
