Niet vragen naar het hoe en waarom, maar overleven

Ontroerend boek waarin de jonge Adriaan zijn ommie en anderen het hoofd doet tollen met zijn 'waarom' vragen. Zijn nieuwsgierigheid loopt soms de spuigaten uit, net als zijn fantasie.
Maar het is duidelijk, elk van de volwassenen is op zijn of haar manier bezig de oorlog achter zich te laten en een nieuwe mogelijke oorlog met Rusland (tijd van de koude oorlog) niet hun leven binnen te laten dringen. Het blokhoofd kan praten wat hij wil, de kelder wordt geen schuilplaats in geval van "de bom".
Elk persoon lijkt als van een schaakbord weggelopen. Ze zijn door het lot en de oorlog van het bord geschoven, geschaakt, gehavend liggen ze aan de kant. En niemand die de ander begrijpt.
In flarden wordt duidelijk wat er in het leven van ommie is gebeurd, met dank aan latere opgedoken documenten, getuigen.
En daar tussen door, de draad naar het heden, met opnieuw gehavende mensen, in een zelfde soort van overlevingsdrang.
Het boek leest makkelijk, al ontbreekt het wat aan vaart. Het mooiste blijft hoe onze heldin in al haar daden kracht toonde.