Pure klasse

Tolstoj is een begrip in de literatuur en bekend van Oorlog en vrede en Anna Karenina., die allebei gelden als een van de beste boeken in de wereldliteratuur. Anna Karenina is een roman die geschreven is op het einde van de 19e eeuw. Anna Karenina werd over het algemeen niet zo positief beoordeeld maar werd wel enorm gewaardeerd door Dostojevski en Nabokov.

Een liefdesverhaal is de rode draad doorheen het boek, om het alleen die stempel te geven zou afbreuk doen aan de grote klasse van dit meesterwerk. Tolstoj behandelt veel aspecten van de maatschappij en verweeft ze tot een subliem geheel, vanuit verschillende invalshoeken met behoorlijke themakennis.

Het verhaal speelt zich af in het Russische tsarenrijk en de adel nog volop hoogdagen beleven. Vanaf het eerste hoofdstuk wordt je meegezogen in het verhaal en dat blijft zo meer dan duizend pagina’s. De psychologische inzichten bezorgen je meer dan eens kippenvel; ontgoochelingen, teleurstellingen, vreugde, hoop, wanhoop … het is allemaal haarscherp op papier gezet. Heel wat personages passeren de revue maar geen nood de verhoudingen worden duidelijk beschreven zodat je het noorden niet kwijt raakt. De adellijke levensstijl, de complexe omgangsvormen en de verschillen tussen stads- en landsleven worden subliem beschreven. Vanaf het eerste hoofdstuk wil je meer weten over de protagonisten, Anna, Karenin, Kitty en Ljovin om de belangrijkste te noemen, ze worden een deel van je leven. Als lezer krijg je een inkijk in een wereld die niet meer bestaat maar op het einde niet helemaal vreemd meer is.

Er zijn genoeg aanwijzingen dat er veranderingen op til zijn op economisch, sociaal en politiek vlak. De tijd van gearrangeerde huwelijken is voorbij, machines vervangen meer en meer handenarbeid, de toenemende kritiek op de overheersing van de hogere klassen, in adellijke kringen begint het excessieve leven zijn tol te eisen, de opgang van de spoorwegen en de rol van de banken hebben een grote impact op de maatschappij. Deze onderwerpen tonen aan dat Tolstoj maatschappijkritisch was, hij beschrijft ze vanuit verschillende standpunten en heeft voldoende kennis over de behandelde thema’s.

Het is een tijd waarin mannen alles te zeggen hebben en de vrouwen ogenschijnlijk geen inspraak hebben. De vrouwen worden na een huwelijk volledig afhankelijk van hun echtgenoot, in het huishouden en de opvoeding van de kinderen kunnen ze belangrijke beslissingen Jonge vrouwen worden niet meer in een gearrangeerd huwelijk gedwongen, hoewel de keuze nog wel de ouderlijke goedkeuring moet krijgen. Vrouwen worden als dom beschouwd maar hebben weinig kans op persoonlijke ontwikkeling omdat ze geen onderwijs krijgen. In deze tijd is dat bijna ondenkbaar maar als je het in de tijdsgeest bekijkt, wijkt het niet af van de toenmalige normen en waarden.

Dit boek staat terecht op de wereldliteratuurlijst, het laat je niet los en blijft nog een hele tijd nazinderen. In deze uitgave van de Perpetua-reeks vertaald door Hans Boland wordt het archaïsche taalgebruik achterwege gelaten wat de leesbaarheid sterk verbetert, zeker bij de ellenlange doch wondermooie beschrijvingen. Het verhaal wordt niets tekort gedaan door deze vernederlandsing, integendeel zelfs. Het is een boek dat je niet meer vergeet en een aanrader voor elke lezer.

Een waardering van vijf sterren, dubbel en dik verdiend.