Een schimmige Duitse periode wordt iets inzichtelijker
München; deze zuidelijk gelegen stad is in 1919 het (bijna) strijdtoneel van een soort burgeroorlog. Duitsland likt haar wonden, een jaar na de Eerste Wereldoorlog. Het is onrustig. Verschillende politieke groeperingen gaan vervolgens een harde strijd aan. Te midden van alle onrusten observeert de journalist Viktor Klemperer wat zijn land ondergaat. Hij moet als Joodse schrijver aangevoeld hebben welke wind zal gaan waaien. Klemperer maakt, in die periode, namelijk gebruik van een synoniem. Zijn stukken zijn getekend door A.B-medewerker, wat weer staat voor ‘anti-Beier.’ Deze AB’er ziet destijds Duitsers steeds meer afglijden.
Zo zag de waarheid er op donderdag uit - wat een titel - is een ode aan de auteur. Een mooie uitgave. Het boek bevat zijn ooggetuigenverslagen, artikelen en een beknopte biografie. Victor Klemperer, die man die de grote oorlogsrampspoed zag aankomen. Een bijzondere Jood. Zijn levensloop verwoordt aanvankelijk het grote aanpassen. Hij laat zijn religie achter zich en bekeert zich tot het protestantisme. Ondergaat ook een doop om soldaat te mogen worden en dient concreet tijdens WO I. Dit dienen als militair heeft hem later niet gevrijwaard van vervolging. Maar zover is het dan nog niet.
Dit boek zoomt in op de aanloop naar de Tweede Wereldoorlog. Eigenlijk is Klemperer postuum het meest bekend geworden met een dagboek over die jaren. Maar nu blijkt dat ook eerder door hem gepubliceerd werk speciaal is. Artikelen die een tijdgeest zeer goed weergeven. Het sluimerende, de boosheid, de onredelijkheid. Klemperer, de ziener, kan niet zwijgen.
Klemperer heeft een mooie pen. Prachtige formuleringen en regelmatig een subtiele, spottende toon. Een schrijfstijl die zich richt tot vooral de intellectuele lezer. Desondanks prima leesbaar. Een enkele keer strooit de schrijver met (fake?) namen van betrokkenen. Af en toe vermoed je dat zijn ware identiteit destijds te traceren zou zijn. Maar Klemperer heeft anderen en zichzelf niet verraden. Een keerzijde is dat de woorden van de observator soms lastig te waarderen zijn. Het Duitsland tijdens het Interbellum is een grijs gebied. Voor Nederlanders. De schrijver heeft zich gerealiseerd welke kant zijn vaderland op zal gaan. Met name in Berlijn en in zijn München. Als buitenstaander heb je niets met de toenmalige, falende politici. De beschreven personen zeggen vrij weinig. De rode draad, het dreigende onheil voor Joden, is beter te begrijpen.
Opnieuw een boek over de oorlog. Voor een klein publiek. Niet dat Klemperer weinig lezers verdient, zeker niet. Maar het is nu een voorbehouden aan degenen die Klemperer kennen. Of het roerige Duitsland van bijna 100 jaar geleden. Voor die lezer dus.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Tim van den Brink
Gesponsord
Een diepgravend onderzoek naar de meest mysterieuze politieke moord van de 20e eeuw, die op de Amerikaanse president John F. Kennedy.
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
