Fijn voortkabbelend, maar voorspelbaar

De Oostenrijkse schrijfster Milena Michiko Flašar (1980) heeft sinds 2010 een verhalenbundel, een novelle en drie romans geschreven, die zich vaak afspelen in Japan, het geboorteland van haar moeder. ‘Boven aarde, beneden hemel’ is vooralsnog haar meest recente boek, vanuit het Duits naar het Nederlands vertaald door Kris Lauwerys en Isabelle Schoepen.

Het verhaal in dit boek wordt verteld door Suzu, een jonge vrouw uit een niet nader benoemde grote Japanse stad. Ze is naar de stad gekomen om te studeren, maar gaf haar studie al snel op. Sindsdien heeft ze nietszeggende baantjes die haar weinig voldoening schenken. Relaties met anderen heeft ze niet: haar ouders wonen ver weg, ze vindt het moeilijk om vrienden te maken en verstopt zich voor haar buren. Haar vrije tijd brengt ze daarom thuis door, met haar hamster.

Als het boek begint wordt Suzu ontslagen bij het familierestaurant waar ze als serveerster werkte en moet zij op zoek naar een nieuwe baan. Ze solliciteert bij een schoonmaakbedrijf, zonder te beseffen dat dit bedrijf zich gespecialiseerd heeft in een nogal lugubere nichemarkt, namelijk het leegruimen en schoonpoetsen van woningen van mensen die in eenzaamheid zijn overleden, in het Japans ‘kodokushi’. Vaak worden deze mensen pas na langere tijd gevonden, dus het schoonpoetsen van deze huizen is geen al te frisse aangelegenheid.

Hoe raar haar werk ook is, door de samenwerking met haar collega’s en specifiek met haar excentrieke baas meneer Sakai, leert Suzu om connecties met anderen aan te gaan. Wat dit betreft volgt het boek een behoorlijk voorspelbaar patroon, dat bijvoorbeeld ook gebruikt wordt in ‘Morisaki’s boekwinkel’ van Satoshi Yagisawa. Ook de thematiek, de eenzaamheid van de moderne stadsbewoner, is herkenbaar van andere moderne Japanse romans. Je kan je dus afvragen wat Flašar precies toe te voegen heeft aan de al bestaande uit het Japans vertaalde romans. Originaliteit is het in elk geval niet.

Het boek kabbelt aangenaam voort, met sympathieke personages, fijne bespiegelingen over het leven in de moderne tijd en het belang van connecties met anderen. Je kan er moeilijk wat op tegen hebben, maar tegelijk is het jammer dat Flašar zo binnen de gebaande paden is gebleven en geen eigen draai aan een bijna clichématig thema heeft weten te geven.