Biografie van Lissabon

Lissabon (P). Reeds in de 10de eeuw v.C. was er bewoning, maar het waren de Romeinen die de “stad” stichtten. Na de Visigotische en moorse overheersing, waren het de Portugese koningen die Lissabon tot hoofdstad maakten. Onder hun heerschappij beleefde de stad gouden jaren. Zat de ligging kortbij de zee er voor iets tussen? In 1755 werd ze verwoest. Welke kans bood deze ramp voor de heropbouw? De val van het koningshuis mondde uit in de Estado Novo, met de dictatoriale Salazar aan het roer. Waarom werd Lissabon in de Tweede Wereldoorlog “de draaideur van Europa” genoemd? Hoe was het mogelijk dat in die periode een fascistische spion vredig naast een joods persoon kon zitten in een restaurant aan de kade? Jule Hinrichs neemt de lezer mee door beneden- en bovenstad, langs miradouro’s en tramliften, betreedt de trappen in de vele steile straatjes, en vertelt het bijzondere verhaal van een unieke, veelzijdige en innemende stad.

Ik werd onmiddellijk meegenomen in deze boeiende, gedegen en gestructureerde biografie van Lissabon. Jule Hinrichs koos voor een historische benadering, waarbij de hoofdstukken vloeiend in elkaar overlopen en telkens een volgende fase in de geschiedenis behandelen. Het verleden van Lissabon is organisch vergroeid met de economische en maritieme aspecten die de stad rijkdom en voorspoed schonken. Evenzo is het niet los te koppelen van het land, de koningen en andere heersers. Al deze zaken integreert Hinrichs kundig in zijn verhaal. Koning Manuel, die zijn paleis pal aan de Taag liet bouwen en Lissabon zag uitgroeien tot één van de rijkste en meest dynamische steden; Pombal, die na de vernietigende aardbeving van 1755 zijn kans greep om de benedenstad te moderniseren; en Salazar, die dacht dat hij precies wist wat goed was zodat de rest niet hoefde te denken… zijn maar enkelen die een beslissende stempel drukten. Iedere fase uit het verleden liet sporen na die nog steeds een bezoek waard zijn. Een straat, wijk, kerk of plein waar de auteur kaderteksten aan wijdt. Een kaartje laat toe de beschreven locaties goed te situeren. De katernen met kleurillustraties evenals tal van citaten uit brieven en literatuur geven extra kleur en smaak.
Een meeslepend verhaal van een belangwekkende stad. Geen oneliners of flitsende bewoordingen, maar de vlotte, goed onderbouwde inhoud zorgt voor een prettige leesbeleving. Dit boek kan beslist de vergelijking aan met “Dertig jaar verslaafd aan Lissabon” van Paul van Nevel (uit 2006) en “Licht op Lissabon” van Harrie Lemmens (uit 2020), die respectievelijk meer inzoomen op het muzikale en literaire aspect, waar dit boek eerder het historische, economische en maritieme accentueert.

****
Toegevoegd aan mijn lijst "Portugal": Literatuur van Portugese auteurs of van niet-Portugese schrijvers waarin Portugal een belangrijke rol speelt.