Virtuoos spel met de lezer
Het basisverhaal van ‘Hemel en afscheid’ is eenvoudig. Punkdichter Karel, de vijftig gepasseerd, ontmoet op poëzieavonden een jonge dichteres die, mooi en slim als zij is, sterk zijn erotische belangstelling wekt. Eigenlijk is dat wel raar, want Karel valt op rijpere vrouwen. En bovendien: wat moet zo’n jong ding met zo’n oude vent? Maar als ze zegt ‘Ik had met jou wel een keer naar bed gewild’ (de openingszin van het boek), is het hek van de dam. Karel raakt steeds meer geobsedeerd door het idee voor één keer zijn leeftijd te vergeten en eenmalig seks te hebben met dit meisje. ‘Hij is niet verliefd op haar, maar verlust’, zei de auteur in een radio-interview. Naarmate het verhaal vordert, weet de lezer wel beter, en de jonge dichteres ook. Zelfs als zij bekent ‘een hockeymeisje’ te zijn, knapt Karel niet af. Probleem is nog wel dat hij zijn verloofde geen pijn wil doen. De affaire moet dus geheim blijven.
Hoofdpersoon Karel heeft niet alleen de naam en de leeftijd van Karel ten Haaf, hij heeft ook dezelfde boeken geschreven, dezelfde boezemvriendschap met dichter/schrijver Daniël Dee, dezelfde verloofde, dezelfde uitgever. Kortom: de hoofdpersoon ìs blijkbaar Karel ten Haaf. Zou er dan ook echt zo’n jonge dichteres in het spel zijn geweest? Hoofdpersoon Karel heeft haar beloofd dat niemand haar in het verhaal zal kunnen herkennen, maar het blijkt toch vrij makkelijk te achterhalen wie hier bedoeld wordt. Net als de lezer trots op zichzelf het raadsel heeft opgelost, gooit Karel alles overhoop. Het verhaal is verzonnen. Maar hij zegt dat in een gesprek met zijn verloofde, dus hoe betrouwbaar is dat?
Karel ten Haaf speelt graag met de lezer. Wat is waar gebeurd, wat is fantasie? Voor zijn virtuoze spel benut hij ieder onderdeel van het boek. Neem het omslag, dat door Facebook voor advertentiedoeleinden verboden werd. ‘Had ik maar een naaktfoto van haar. Misschien mailt ze me er één na eerste lezing: zij ten voeten uit in volle glorie met in de hand het typoscript van dit boek’, verzucht Karel tegen het einde van het boek. Het omslag suggereert dat die wens is verhoord en tegelijkertijd dus dat het verhaal echt is gebeurd. Het colofon versterkt die suggestie nog: ‘Foto voorplat: Fanmail (18 oktober 2015)’.
Ook met de structuur van zijn korte roman daagt Ten Haaf de lezer uit. Het boek bevat binnen het basisverhaal gesprekken over ‘liefde, lust en literatuur’, e-mails, sms’jes en gedichten. Een schijnbare ratjetoe, maar niets is minder waar. Als het gaat om de constructie van zijn romans, is Ten Haaf een kind van Multatuli. Over diens ‘Max Havelaar’ werd decennialang gezegd dat het een rommeltje was. Pas in de jaren zestig van de vorige eeuw liet een baanbrekend proefschrift zien hoe geraffineerd het boek in elkaar stak en hoe alles erop gericht was het effect op de lezer te versterken.
Vernieuwend proza wil nogal eens onleesbaar zijn. Bij ‘Hemel en afscheid’ is daarvan geen sprake. Ten Haaf is namelijk ook een verteller pur sang met een sterke schrijfstijl. Het verlangen naar de jonge dichteres spat van de pagina’s. Taboes kent hij daarbij niet. Dat maakt ‘Hemel en afscheid’ een spannende en opwindende roman, die elders 'nu al het beste boek van 2016' werd genoemd. Dat zou best weleens kunnen gaan kloppen.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Ton van der Molen
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
