Schitterende reisreportages uit vergeten landschappen

Er zijn heel veel tinten grijs. Als je dat al niet wist na de boekengekte van Fifty shades of grey, dan wordt dat wel duidelijk bij het lezen en bekijken van het boek Over elfjes en kogelgaten. Journaliste Anneke de Bundel en fotografe Nicole Franken hebben een prachtig melancholisch boek gemaakt over vergeten landschappen.

Het is dan ook niet gek dat het duo in IJsland, Schotland, Ierland, Noorwegen uitkomt, waar je je kunt wanen in gebieden waar nauwelijks een menselijke hand invloed heeft gehad op het landschap. Wind, regen of oorlogen hebben duidelijk meer hun sporen achtergelaten.

Fotografe Nicole Franken maakte fantastische foto’s van ruige natuur, meestal met een uitgebreide hoeveelheid grijstinten. De portretten van mensen zijn ook een genot om naar te kijken. Je ziet hoeveel de mensen hebben geleefd, doorgemaakt, hoeveel verdriet en vreugde ze hebben gekend. Maar meestal verraden de ogen een open blik. Een blik van ‘je bent welkom hier’. Ze stralen van trots, omdat ze worden gefotografeerd op een plek waar ze zich thuis voelen en waar ze horen te zijn en die ze willen laten zien.

De Bundel en Franken reisden naar de rafelranden van een aantal landen om ons heen, sommige redelijk dichtbij zoals Schotland en Noorwegen. Sommige wat verder weg, zoals Bosnië en Koerdistan. In het laatste gebied is fotografe Franken er het meest in geslaagd om mooie portretten van mensen te maken. Een gezin lunchend op kleden, met een idyllische achtergrond van bergen. Kinderen die verlegen in de camera kijken. Schuw, maar toch ook nieuwsgierig.

Schotten haten accordeons, wist je dat? En ze geloven in elfjes. Bosnië is bezaaid met kogelgaten, zo’n beetje ieder huis heeft littekens overgehouden aan de jarenlange Balkanoorlogen. Het reizende tweetal komt de meest interessante mensen tegen, die ook nog eens een duidelijke mening hebben en goed kunnen vertellen over hun land en hun leven. Dit is waarschijnlijk de verdienste van Anneke de Bundel, die deze verhalen heeft weten te ontlokken aan al die mensen die zijn geïnterviewd voor dit boek.

Het boek bevat prachtige verhalen en foto’s waar je lang naar kunt kijken. Toch had er misschien wat meer afwisseling mogen zitten in de landen die bezocht zijn. Of zouden er in bijvoorbeeld Spanje of Italië geen vergeten landschappen bestaan? Ook was het interessant geweest als er achterin een lijst was opgesteld van alle foto’s met de locatie, en de namen van de mensen die gefotografeerd zijn. Veel van de mensen die gefotografeerd zijn, werden ook geïnterviewd, dus had het van toegevoegde waarde kunnen zijn in de beleving van het verhaal.

Avontuurlijk zijn de twee afsluitende pagina’s van elke reportage. De lezer krijgt dan een kijkje achter de schermen van de trip die de twee dames maakten. Vaak maken ze spannende dingen mee zoals een zinkend schip of de angst om vermoord te worden in de slaap. Deze verhalen zijn geschreven met een komische pen en maken het boek nog leuker. Dit is met name een goede afwisseling met de overige teksten, waarin het duo zichzelf helemaal weg lijkt te cijferen, het gaat dan juist om de mensen die ze ontmoeten. Aan alles is te zien dat dit boek met liefde is gemaakt. Er volgen hopelijk meer reisprojecten van dit duo.