De rijke cultuur van onze Oosterburen
Duitsland, het land van bier en worst, Oktoberfeesten, het Roergebied, het nazi-verleden, de Berlijnse Muur. Het zijn van die standaard kenmerken die het land bij je oproepen. Duitsland heeft een zeer rijke cultuur en die heeft auteur Jerker Spits proberen te vatten in 15 fenomenen.
Een forse cultuurgeschiedenis in 174 (verantwoording en register daargelaten) bladzijden verklaren, dat is een hels karwei. Zo niet een onmogelijke opgave. Toch heeft Spits het gedaan en dat komt het leesgemak niet bij alle fenomenen ten goede. Taaie stukken met jaartallen, quotes en vele persoonsnamen wisselen elkaar af met teksten die zeer gemakkelijk leesbaar zijn. Enige voorkennis over Duitsland is bijna een vereiste.
Natuurlijk, het onderwerp bepaalt al gauw of je in beginsel meer geïnteresseerd bent in een onderwerp of niet. De curryworst is een fenomeen dat zich makkelijk laat lezen. Naast de ontstaansgeschiedenis van de worst en het feit dat er een witworstgrens is, die Noord- en Zuid-Duitsland verdeelt, lukt het Spits ook om de politiek in dit fenomeen te betrekken. Zo is de witworst typisch Zuid-Duits en zogezegd wat conservatiever, en zal je in het noorden de currywurst veel meer tegenkomen. Gerhard Schröder werd in de jaren ‘00 zelfs de currywurstkanselier genoemd in zijn strijd om het bondskanselierschap tegen de Zuidelijke kandidaat Edmund Stoiber.
De vijftien fenomenen beschreven in dit boek, houden allemaal verband met elkaar. Schrijver Spits is zeer goed in geslaagd om die verbanden te beschrijven en levendig te maken. Zo legt hij in het fenomeen ‘Het sprookjesboek’ de link tussen de gebroederlijke sprookjesschrijvers Grimm en de hardrockband Rammstein. De gebroeders Grimm zijn verantwoordelijk voor een gigantische hoeveelheid sprookjes die typisch Duits zijn. In het begin waren de sprookjes hard en nationalistisch. Het sprookje Hoe de kinderen slachtertje speelden werd zelfs verboden. In dit sprookje slacht een vader een varken. Een van de kinderen doet hem na en stak zijn broertje in de hals. Het sprookje eindigt met een hele vermoorde familie, inclusief de baby in de badkuip. Eeuwen later bezingt Rammstein vele sprookjes met de raggende stem van Till Lindemann.
In de sprookjes van de gebroeders Grimm wordt de Jood in een kwaad daglicht gesteld. De Jood in de doornstruik beschrijft een hebzuchtige Jood die aan het eind van het sprookje wordt verbrand. Dit antisemitische verhaal werd geschreven in het begin van de 19e eeuw, ruim een eeuw voordat het nationaalsocialistische regime van Adolf Hitler in Duitsland aan de macht kwam. Als je het hele boek hebt doorgelezen, kun je niet aan de indruk ontsnappen dat het nazisme diepgeworteld lag in de Duitse cultuur. Het regime maakte zeer slim gebruik van iconische fenomenen zoals de sprookjes en de Volkswagen, door de Duitsers verkozen tot het meest Duitse product aller tijden.
Welke fenomenen passeren nog meer de revue? Onder andere Humboldts papegaai, het bos, de Lutherbijbel, de piano, de houtsnede en de Handy van Angela Merkel. Spits geeft ook nog een zeer bruikbare lijst van boeken waarmee je je verder kunt verdiepen in het land van onze Oosterburen. Staalhelmen en curryworst is kortom een volledige, soms overcomplete samenvatting van de Duitse cultuurgeschiedenis.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
