Meer dan 6,0 miljoen beoordelingen en recensies Organiseer de boeken die je wilt lezen of gelezen hebt Het laatste boekennieuws Word gratis lid
×
Hebban recensie

Culturele ontworteling als basis voor ellende

Zo zoet als de titel klinkt, zo bitter is de realiteit voor de Turkse Servi, hoofdpersoon in Öznur Karaca’s Marsepeinen vingers. De Vlaamse auteur schrijft een debuutroman over het land waar ze is geboren. Op een minimalistische en afstandelijke manier die het verhaal recht doet en kracht meegeeft, maar halverwege ook een beetje gaat vervelen.

Servi is nog maar een tiener als ze Huseyin ontmoet met zijn stoere leren jack. Hij is precies wat een meisje op die leeftijd wil. Servi trouwt en vertrekt met haar nieuwe schoonfamilie vanuit Turkije naar België, om daar een bestaan op te bouwen. Haar halve leven al fantaseert ze over het Westerse paradijs en over de grootse dingen waarvoor ze gelooft dat ze is voorbestemd. Hoe ver blijkt de realiteit verwijderd van die voorstelling.

De Turkse migrantenfamilie leeft met elkaar in één klein huis. Alles wat de aangetrouwde meisjes die in het huis wonen doen, staat in het teken van hun schoonmoeder een tirannieke matriarch. Met haar blote handen boent Servi de was schoon. De gloednieuwe wasmachine mag ze niet aanraken. Al het geld dat ze verdient met werken in de fabriek, moet ze direct afgeven. Al snel krijgt Servi kinderen. Die slapen bij haar op de kamer. Huseyin blijkt een bullebak, en een schuinsmarcheerder. Haar kinderen, de meisjes althans, moeten feilloos gehoorzamen en gehoor geven aan de grillen van hun vader en oma en hoewel Servi een aantal vergeefse pogingen doet, voor zelfontplooiing of het opbouwen van een sociaal leven buiten de familiekring, is geen ruimte.

Ieder hoofdstuk representeert een jaar van Servi’s leven. Jaar in jaar uit maakt ze alleen maar ellende en onderdrukking mee. Direct bekruipt je de vraag: achter hoeveel voordeuren gebeurt dit? Hoeveel verborgen leed is er in ons ‘Westerse paradijs’? Hoeveel schijnbaar normale vrouwen, leven er in westerse landen in moderne slavernij? Onder het strenge regime van schoonmoeder, man, of een ander familielid? Een beangstigende gedachte. Zeker als je ziet wat die onderdrukking doet met een mens.

Servi berust in haar lot, heeft nog amper vechtlust. Niet voor haarzelf én niet voor de kinderen. Karaca heeft een afstandelijke manier van beschrijven. Nooit kom je echt bij Servi’s gedachten. Nooit doorgrond je haar werkelijk. Is dat het masker wat ze opzet om de situatie draaglijker te maken? In dat geval is het knap gedaan van de schrijfster. Een troosteloosheid overvalt de lezer, de donkerte, de grijste van het verhaal van het meisje dat wel een vrouw wordt, maar zich nooit aan het juk van haar migrantenfamilie weet te onttrekken. Maar zich ook niet meer thuis voelt in het land van haar roots. 

Die manier van schrijven schept ook op een andere manier een afstand tussen lezer en hoofdpersonage. Nooit leef je echt intens mee met het meisje, ook al voel je haar ellende wel. Als dan het ene verschrikkelijke voorval zich op het volgende blijft stapelen, lijk je wel gevoelloos te worden en dat is het moment dat het verhaal in kracht afneemt. Het ontbeert in dat opzicht contrast. Tegenover de onderdrukking en verschrikkingen staat geen lichtpuntje, geen enkel sprankje hoop en raar maar waar, dat verveelt op een gegeven moment.

Het is een klein manko aan een mooi, maar afschrikwekkend verhaal van een vrouw die altijd een meisje is gebleven. Die haar kinderen niet kan behoeden voor het verschrikkelijke ongeluk dat ook haar trof. Het laat je nadenken over de problematiek van ontworteling van je cultuur. Van migranten die vreemd zijn in hun nieuwe land, maar ook steeds verder ontvreemden van hun thuisland. Het geeft een inzicht in familierelaties en in hoeveel een mens kan verdragen, puur door emotioneel afwezig te zijn.  

Reageer op deze recensie

Meer recensies van Vera van Winkelen

Gesponsord

Aan het lot kun je niet ontsnappen ... of wel?

Intermezzo is een prachtige roman over broers en geliefden, van dé literaire stem uit Ierland.

Door de late middeleeuwen letterlijk aan te raken blaast Van Loo ons verre verleden meer dan ooit nieuw leven in.

Een ode aan de Hollandse keuken en de smaak van thuis.

Meer dan 200 recepten voor de kerstdagen.

Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!

Het leukste cadeau voor iedereen: lol verzekerd!

Toine Heijmans neemt zijn lezers mee naar de uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis.

Een roman over iemand die floreert als onderzoeker, maar zich het comfortabelst voelt als ze zelf in de schaduw blijft

In Lijtje deelt Harmen van Straaten ontroerende, grappige en herkenbare verhalen over zijn dementerende moeder.

De schitterende beelden en poëtische teksten vertellen het verhaal van een bijzondere vriendschap, tussen het meisje en de drie dieren.

Een magisch coming-of-age-verhaal over een jongen die zijn eerste weekend zonder zijn ouders doorbrengt. . . en een leeuw die op hem komt passen.

Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.

Deze nieuwe fase kan er een zijn van vreugde, vervulling en verdieping.

De Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!

De auteur van Het meisje in de trein is terug! Ligt de waarheid op het eiland begraven?

Kenia, 1926. De jonge Ivy staat voor grote uitdagingen. Ondertussen is Ranjana, een jonge Indiase vrouw, op de vlucht.

Een nieuwe, inclusieve geschiedenis van het vroegst bewoonde continent van de wereld.

Een prachtig overzicht van de liefdespoëzie, van de vroege middeleeuwen tot nu

Hoe kunnen we ons een weg banen door dit alles?

Drie jaar geleden overleed haar beste vriendin, en sindsdien staat Erins leven stil.

Kenia, 1910. Als de jonge Ivory meereist met haar vader op safari, wordt ze onmiddellijk verliefd op het land en de natuur