Sprankelende prozagedichten met een scherpe ondertoon
Welk woord past hier: (a) Met (b) Door (c) Ondanks (d) Dankzij __________ de duizend aanvullingen erop, is de Chileense Grondwet van 1980 een wangedrocht. Reken maar dat Alejandro Zambra voor antwoord c gaat. Deze meerkeuzevraag komt uit zijn bundel Begrijpend lezen - een parodie op een universitair toelatingsexamen én een aanklacht tegen het Chileense onderwijssysteem. Speels van vorm en scherp van inhoud. Het werk ontstond al toen Zambra deze in zijn ogen absurde test zelf moest doen. 'Jullie zijn getraind, niet opgeleid', concludeert een leraar die uit het systeem is gestapt en nu metroconducteur is in een van de 'leesteksten'. Liegen over je huiswerk mag, afkijken is tot kunst verheven. Leraren kijken maar al te graag de andere kant op. De schuld van de door de dictatuur verrotte Chileense mentaliteit?
Een hele generatie Chilenen groeide op in een dictatuur na de machtsovername in 1973 onder leiding van de wrede generaal Pinochet. De socialistische president Allende en duizenden anderen werden gedood. Tientallen jaren waren executies door staatsmoordeskaders aan de orde van de dag. Pas in 1990 kwam er weer een democratisch gekozen regering. 'We durfden nergens over te praten, laat staan te schrijven. De dictatuur eindigde pas écht bij de dood van Pinochet in 1998', aldus Zambra in een interview in het Newyorkse cultureel magazine BOMB.
Zambra begon als dichter, maar kreeg het gevoel dat hij in die vorm niet genoeg kon bereiken. 'Anders dan veel dichters wilde ik niet neerkijken op de roman als een soort onbeholpen vorm van poëzie.' De boel flink opschudden met proza leek Zambra de ideale weg. In zijn eerste novelle, het felle Bonsai, wordt in afgemeten zinnen de wereld van een jong Chileens stel ontleed - metafoor voor een hele generatie. Vrijen lukt goed maar praten minder. Op de een of ander manier blijven de hoofdpersonen eenzelvig en leugenachtig. Net als de Chileense samenleving als geheel zijn ze niet meer tot authenticiteit in staat.
De novelle sloeg in als een bom. In één klap rekende Chileense literatuur af met de gezapige familiegeschiedenissen van Isabel Allende én werd de schade die het dictatoriale verleden had aangericht bespreekbaar gemaakt. En dat was nog maar het begin. De opvolgers Het verborgen leven van bomen en Manieren om naar huis terug te keren vielen literatuurprijzen en luide bijval van zowel critici als lezers ten deel. Alleszins de moeite waard dus, het werk van Zambra.
Luc de Rooy van de jonge en dynamische uitgeverij Karaat nam zelf de - zeer geslaagde - vertaling van Begrijpend lezen voor zijn rekening. De Rooy geeft volgens eigen zeggen alleen boeken uit die hij zelf ook zou willen lezen: van Valeria Luiselli (een sensatie in Mexico) tot Cees Nooteboom. De marketing is tevens prikkelend: in plaats van een persbericht wordt een curieus interview met Zambra van cultsite electricliterature.com naar de recensenten gestuurd.
Elke literaire vorm is al een keer bedacht, denk je. En dan doet deze originele parodie met een razendscherpe maatschappijkritische inhoud je versteld staan. Iets bijzonders.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van VictorDLV
Gesponsord
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
