Interessante en maffe titels in subjectieve roman-top 21
Lezers van de Groene Amsterdammer kennen ze al: de stukjes waarin de redacteuren vertellen over hun favoriete boek. In dit boek zijn ze gebundeld. Persoonlijke en ongewone keuzes maken zo’n boekje natuurlijk extra leuk. En die zijn er zat in De 21 romans die onze blik veranderden.
Bij iedereen is wel ’s een roman ingeslagen als een bom. Dat kan De avonturen van Bram Vingerling zijn zoals samenstelster Marja Pruis (1959) erkent in de inleiding, of The hunger games. Maar jeugdboeken of pulp, dat past niet zo bij een intellectueel opinieblad. Dus regent het klassiekers als Things fall apart van Chinua Achebe (cultuur van oeroude Afrikaanse stam gaat ten onder aan stompzinnigheid van blanke overheersers), Soltsjenitzins De Goelag archipel (ooggetuigeverslag van de Siberische dodenkampen tijdens Stalins schrikbewind) en Orwells 1984 (die weer helemaal actueel is nu de politie ons met Google-algoritmes in de gaten kan houden) zijn ruim vertegenwoordigd.
Jaap Tielbeke gaat in op de impact van zijn geliefde Slaughterhouse five. ‘Een van de beste anti-oorlogsboeken ooit geschreven.’ Een keiharde aanklacht van een veteraan die zich schaamt voor de slachting die geallieerde bombardementen hadden aangericht onder inwoners van Dresden. “Ik heb meer doden opgeruimd dan sommige mensen ooit levenden hebben gezien.” Zoveel zelfs, dat hele bergen mensen, omgekomen in schuilkelders, met vlammenwerpers werden gecremeerd. Het gekrakeel in de VS was enorm toen Vonneguts debuut in de jaren zestig verscheen.
Xandra Schutte verrast met haar keuze voor het interessante Invisible man van (1952), waarin de zwarte auteur Ralph Ellison keihard het racisme aan de kaak stelde van een blanke middenklasse die hem letterlijk niet zag staan als ze tegen hem opliepen. Gloedvol vertelt ze hoe dit boek na de bekende fasen van afwijzing en acceptatie de auteur in zijn greep kreeg, die vervreemdde van de mensen die hij kende. Interessant.
Nederlandse literatuur is ruim vertegenwoordigd in De 21 romans die onze blik veranderden. Niña Weijers is onder de indruk van Mystiek Lichaam van de helaas jonggestorven Frans Kellendonk. Drie generaties vrekkige, zelfzuchtige Gijselhart maken het zichzelf en anderen moeilijk in een prachtig, gelaagd boek dat commentaar geeft op onze samenleving, onze vooroordelen die die weerbarstige Nederlandse taal briljant hanteert. Ook dit boek was ooit omstreden, mensen zagen er Jodenhaat in en de arme Kellendonk moest zich verdedigen dat hij iets over de samenleving als geheel wilde zeggen, helemaal niet over een bevolkingsgroep.
Een ander boek dat op Xandra veel indruk gemaakt is Een tevreden lach van Andreas Burnier (pseudoniem van de criminologe Catharina Dessaur). Een vrouw, Simone, wil man zijn en dan vrouwen beminnen. Ze is behoorlijk boos op de wereld die haar alleen het aanrecht gunt en geen ruimte biedt om haar gevoelens voor vrouwen te uiten. Ze is niet van plan het erbij te laten zitten. Baanbrekend toen het verscheen in 1965. Dessaur was net gescheiden, ontdekte dat ze meer voor vrouwen voelde dan voor mannen en werd feministisch auteur toen bleek dat dat nog helemaal niet zo geaccepteerd was.
De mafste keuze is die van Joost de Vries voor de ode aan I.M. van Connie Palmen. Hij is diep geraakt door dit boek, dat hij als een mijlpaal in de literatuur ziet. Scatologische ontboezemingen (‘toen ik voor het eerst bij hem over de drempel kwam deed ik het in mijn broek’) en verliefd geleuter over de persoon die niet Ischa Meijer is maar toch ook weer wel - voor de één een dieptepunt, voor de ander kennelijk een mijlpaal. Maar dat dit product het genre van de semibiografie (wat dat dan ook mag zijn) nieuw leven heeft ingeblazen zou velen echt te ver gaan. Zoals gezegd, een heerlijk eigenwijs en subjectief boekje.
Reageer op deze recensie