Dé inleiding op Franse cultschrijver
Er kleeft in Nederland iets snobistisch aan zijn naam, maar in Frankrijk is Marcel Proust (1871-1922) gewoon een bekende schrijver. Er is zelfs een radioserie over zijn werk gemaakt. Daarvan is een boekje uitgegeven - dé inleiding als je iets wilt snappen van de Prousthype die nu al vijftig jaar aan de gang is. Dat boekje is nu in een mooi verzorgde vertaling door Maartje de Kort uitgekomen bij Atheneum-Polak & van Gennep.
Duizenden bladzijden sentimentele liefdesavonturen en uitweidingen over filosofische ideeën, in ellenlange zinnen neergepend door een overgevoelige Fransman. Waar gáát het over? Over emoties en het menselijk onvermogen: we kunnen elkaar nooit écht begrijpen. Samensteller van Een zomer met Proust Antoine Compagnon geeft als voorbeeld een anekdote over een jonge hoofdpersoon (Proust zelf?) die gaat schrijven omdat een oudere vriend van zijn vader hem daartoe aanspoort. Die vriend blijkt zich hem later alleen als een raar kereltje te herinneren. Tot zover het kennen van elkaars gedachten en gevoelens…
Een ander Proustthema is de impact van de tijd op ons bestaan. We worden gevormd door onze herinneringen en gedachten, ook al blijken die vaak vervormd en gekleurd te zijn. Het werk van Proust hangt van de tragische liefdes en melancholische bespiegelingen aan elkaar. Hoofdpersonen bij Proust komen precies door dat laatste vaak in de problemen. Swann bijvoorbeeld – gevormd naar een vriend van Proust – denkt dat zijn grote liefde, de oppervlakkige Odette, ooit echt van hem gaat houden. In Een zomer met Proust staan een paar ontroerende pagina’s waarin Proust beschrijft wat er met Swann gebeurt als blijkt dat Odette maar wat aanrommelt met allerlei mannen.
Het regent natuurlijk mooie lyrische beschrijvingen – we hebben het hier wel over een Fránse schrijver. Een zomer met Proust geeft als voorbeeld de beschrijving van wat een groepje bomen langs de weg allemaal met Marcel doet. Die neemt zomaar drie bladzijden in beslag. Van muziek wordt Proust helemaal lyrisch, lezen we in een interessante bijdrage van kunsthistoricus Adrien Goetz. De sonate van door Proust bedachte componist Vinteuil maakt bij zijn hoofdpersonen Swann en Odette de diepste emoties los. Weer drie bladzijden. Maar wel heel mooie.
Proust filosofeert wat af in zijn boeken, ook al wilde hij niet als filosoof gezien worden. Over lezen en schrijven bijvoorbeeld. "De romanschrijver kan ons bevrijden van onszelf door [] andere levens te leiden, via verzonnen personages." Zo kan je Prousts werk beschouwen als een vroege vorm van escape literature en een lijn trekken naar van alles, van the Game of Thrones tot J.J. Voskuil. Verhalen zijn er net zoveel als mensen blijven, maar Proust wilde ze ópschrijven: "Een groot schrijver hoeft niet te verzinnen, aangezien [het verhaal] in ons al bestaat, hij moet het vertalen."
Klinkt behoorlijk zwaar allemaal. Kan je eigenlijk wel een beetje lachen bij die Proust? Filosoof Raphael Enthoven schrijft in Een zomer met Proust dat hij juist door de lach Proust heeft leren waarderen. Hij noemt als voorbeeld de avonturen van de familie Verdurin, vermakelijke nitwits die denken dat ze heel slim bezig zijn. Als je sarcastische beschrijvingen van burgerlijkheid à la Camera Obscura grappig vindt, kan je je lol op. Wat dacht je van dit stukje over de bekakte Parijse familie Villeparisis, uitgekozen door schrijver Michel Erman: "Als ik het goed heb heeft Oriane een nicht die een Grandin [] de l’Éprevier is?" "Nee", antwoordde madame de Villeparisis, "Dit zijn gewóón Grandins. Grandins nergens van (‘de rien’). Al zouden ze dolgraag van wat dan ook zijn."
Een zomer met Proust is helder opgebouwd. Alles is eraan gedaan om te zorgen dat je niet de weg kwijtraakt in het woud van personages, thema’s, deelromans, plaatsen en ideeën in het werk van Proust. De structuur lijkt op een wetenschappelijke analyse, maar de stijl is die van een serie krantenartikelen. Aanrader.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van VictorDLV
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
