Hoeveel hemelse dieren huizen er in Barber van de Pol?

Een liefdesroman noemt Barber van de Pol (1944) haar nieuwste. Maar, vertelde ze in een interview, zoals we weten loopt het in de liefde niet altijd goed af. Nootje – nerveus type, klassiek zangeres - vindt dat je alles moet beredeneren. Zij is van ‘samen’. Terry, woest, onbehouwen, is zichzelf. Hij loopt over mensen heen. Geen ‘giver’ maar een ‘taker’. Nootje is helemaal idolaat van de ruwe bonk die haar doet ‘bloesemen’. Met hem gaat ze over de hoogste toppen.

“Hemels dier, had ze gefluisterd, terwijl zijn geslacht uitgeput tegen haar aanrustte.”

Maar dan. De creatieve woesteling ontpopt zich tot mediapersoonlijkheid. Een andere vrouw, Jet, valt ook voor Terry. De parallellen met Jan Wolkers’ relatie met Karina – nu in het nieuws door de net verschenen nietsontziende biografie - zijn opvallend: een man vol energie, dominantie en gleufgerichtheid. Zij: meegaand, accepterend en aanbiddend. Net als Wolkers moet Terry altijd de baas zijn, en precies als bij Wolkers kan Nootje als hij een andere vrouw het bed insleurt net als Karina kiezen: meedoen of opdonderen.

Interessant aan dit boek zijn de stijlexperimenten van Van de Pol. Ze zit dicht tegen je aan, en fluistert op dezelfde zangerige toon waarop ze praat spannende hoofdstukken in je oor. De titels daarvan kondigen dagboekachtige observaties aan. Steeds dichter nader je de ziel van Nootje, tot je mét haar de schokkende ontdekking doet dat Terry, ooit worstelend kunstenaar, een pedante tv-persoonlijkheid aan het worden is. Kan Nootje dat wel aan? Waar blijft zijzelf in dit verhaal? Is hier iemand ‘slecht’? Van de Pol zegt in het radio-interview van niet.

'Ik kies absoluut niet voor Nootje, ook niet voor Terry.'

In Van de Pol, zelf ook behoorlijk ‘aanwezig’ en enigmatisch, zit misschien zowel een Terry als een Nootje. Verder hineininterpretierend voedt ze de lezer dus met de verwarring die ze zelf ervaart. Je hoort het haar al aan haar vele schrijfcursisten vertellen: 'prikkel hun fantasie zoals een culinair menu de smaakpapillen verwent'. 'Laat ze in onzekerheid zodat ze zelf gaan invullen wat het verhaal is.' ‘t Lijkt af en toe wel zo’n Franse roman over driehoeksverhoudingen. En er is nóg een dimensie. Nergens vind je bevestiging dat dit verhaal autobiografische elementen bevat. En toch, en toch… De boosheid over Terry’s verraad, Nootjes zangcarrière, de manier waarop het in de meeste varianten met Terry afloopt…

Vader Van de Pol, binnenschipper, wilde graag dat zijn dochters zouden gaan leren. Bij Barber is dat uitstekend gelukt. Ze studeerde Spaans en ontwikkelde zich tot schrijfster van recensies en essays en tot verdienstelijk zangeres. Bekend werd ze vooral door haar vertalingen van Spaanse literatuur. 'Ik wilde wel ’s wat lichters voor de verandering', vertelde zij over haar romantische schrijfuitstapjes in hetzelfde interview. Na al die zware kost - Borges, Cortázar, Cervantes - is dat goed te begrijpen. Het hoeft weinig verbazing te wekken dat Van de Pol ook voor dit genre talent heeft.