Guus Middags liefdevol portret van een bijzondere vrouw
Kunstenaars zie je vaak met leuke meisjes. Je zou wel ’s willen horen hoe die de energie opbrengen steeds weer die ego’s te strelen. Dit ís zo’n verhaal. Je kan het lezen als een nietsontziende kroniek van het kunstenaarsmilieu in Nederland in de tweede helft van de 20e eeuw; als een literaire zoektocht naar vervulling, en als een meeslepend relaas over vallen en opstaan en wéér vallen en wéér opstaan.
Therèse is een intelligent en wat wereldvreemd meisje dat zich met moeite losmaakt uit een beklemmend Limburgs milieu. Vader denkt dat ze is verwekt door de dokter. Aan haar strenge moeder weet ze alleen te ontsnappen door te vluchten in een jas die ze met min 5 van de waslijn trekt en met geleend geld – vandaar de titel. Ze gaat studeren en zoekt troost in het kunstenaarswereldje van Bergen en Amsterdam. Daar loopt ze forse klappen op. Ze klaagt niet, neemt de verantwoordelijkheid voor haar soms naïeve beslissingen, begint steeds weer van nul af aan en doet desnoods oppaswerk of oppervlakkige vertaalklussen om te overleven.
Jan Romein, Maurits Mok, Elly de Waard, Dick Hillenius, Nico Frijda, Hugo Brandt Corstius, Armando, Herman Berserik… ze komen allemaal voor in dit levensverhaal. Artistieke mensen. Wij buitenstaanders zien vooral types waarbij het altijd over henzelf gaat. Net als in de bekende mop: "Genoeg over mezelf. Nu over jou. Wat vond je van mijn laatste optreden?" Therèses zijn er om bevestiging van te krijgen, het huishouden te doen en de huur te laten betalen, want de ego’s zijn met Kunst bezig. ‘Bevroren jas’ is verre van een afrekening, maar tussen de regels door lees je wel hoe moeilijk het is om met een kunstenaar te leven. Want dat heeft ze geprobeerd. Verscheidene malen zelfs, tegen beter weten in.
Zoals een boek van Proust is doordesemd van lange zinnen, zo wemelt het in Therèses levens van de ongelukkige liefdes en verkeerde mannen. Schrijver Nico is getekend door zijn oorlogsverleden. Grünewald kan het leven niet aan. Dichter Chris is een egoïstische schoft. Adje van nog net geen 18 maakt een andere vrouw zwanger. Jan de Boer drinkt zich dood. Fascinerend, maar zo dramatisch dat de lezer gaat hopen dat er 's een goéie vent langskomt. En ja, op haar 73e (!)ontmoet Therèse de zachtaardige Carlos met wie ze een decennium lang een mooie liefde beleeft.
Natuurlijk gaat het over Marcel Proust - volgens sommigen onleesbaar in het Frans, laat staan in het Nederlands. Therèse was 25 jaar bezig met een gewetensvolle vertaling van A la recherche du temps perdu. "Proust lees je niet om het verhaaltje, die lees je om je te doordrenken met zijn gedachten en gevoelens". Dat die vertaling zoals ze het zelf zegt "onder vuur ligt" doet haar verdriet. Hoogte- en dieptepunten liggen sowieso dicht bij elkaar in haar leven: krijgt ze de Nijhoffprijs, heeft ze net weer kanker. Woont ze ergens leuk, wordt ze eruit gezet. Dat is wat ze haar zwerversmotief noemt: in plaats van haar plek op te eisen stapt ze altijd weer op als het haar moeilijk wordt gemaakt. Ze blijkt steeds weer sterker te zijn dan ze zelf denkt: tegenslagen komt ze steeds weer te boven. Daar krijg je energie van als lezer.
Je gaat als vanzelf houden van die dynamische en veelzijdige vrouw die Guus Middag zo liefdevol beschrijft. Beeldhouwster, kinderoppas, vertaalster Frans en Duits, opofferende echtgenote, plaatsvervangend grootmoeder... En dan blijkt op pagina 203 nog even dat Therèse heel goed cello speelt. Over zo’n bewogen bestaan raak je niet snel uitgepraat. Haar biograaf kwam voor een achtergrondartikeltje en 25 gesprekken later ligt er een manuscript van 220 pagina’s. "Zelf zou ze dit boek niet geschreven hebben", zegt hij in de inleiding. Daar is ze waarschijnlijk te bescheiden voor. Therèses avonturen vormen een levenskunstwerk dat het verdient door heel veel mensen gezien te worden. Gelukkig kan je Guus Middag de vrije hand geven met de zekerheid dat er een prachtige tentoonstelling uitrolt.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van VictorDLV
Gesponsord
Een diepgravend onderzoek naar de meest mysterieuze politieke moord van de 20e eeuw, die op de Amerikaanse president John F. Kennedy.
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
