Een boek zo vol warmte dat de kachel een graadje lager kan
"Welkom thuis, jongen" zegt de SLM-piloot als Johannes, de hoofdpersoon uit het boek, op Zanderij is geland (kom daar 's om bij de KLM). Overweldigd staat hij op de landingsbaan. Voor het eerst komt zijn onderdrukte Surinaamse identiteit boven: "Ik ken deze wereld al." Er blijken heel goede redenen te zijn dat hij die identiteit onderdrukte, lezen we aan het begin van het boek. ‘O ja, hoezo dan’, denk je. Als lezer ben je meteen ‘hooked’.
Johan Fretz (1985), zoon van een Hagenees en een vrouwelijke nazaat van de Surinaamse Brouwns-familie, wordt wel 's aangezien voor Feijenoordtrainer Giovanni van Bronckhorst (die een moeder heeft van Molukse afkomst). Boos kan Johan niet meer worden om die eeuwige vraag van types die te veel kaas hebben gegeten waar hij dan toch écht vandaan komt. 'Je bent geboren in de paramariboom’ zei zijn onberekenbare want soms psychotische moeder toen hij klein was. Onbevredigend. Gewoon geboren zijn in Den Haag, dat geeft tenminste houvast. Aan zijn vader, Hagenees met Duitse roots, heeft hij meer. Hoewel, die gaat steeds meer drinken. Als zevenjarig jongetje onderhandelen met de politie als je moeder wordt thuisgebracht, daar krijg je een knauw van.
Maar toch, het gevoel anders te zijn ervaart Johan (in het boek Johannes geheten) met zijn Haagse ‘niet zeuren’-natuur niet als een heel zware last. Al is ook hij uitgescholden op straat, en moet hij op zijn woorden letten. "Ik kom niet uit een boom maar uit een mijnenveld." Als hij belt dat hij te laat komt grommen zijn Surinaamse vrienden lachend: "zet die witman in je nou toch ’s uit." Als hij Surinaams-uitbundig wordt, schrikken de Hollanders: "praat ik teveel?"
Net als zovelen met dubbelbloed ('halfbloed is een term van blanke overheersers’) zoekt Johannes naar een identiteit. Nadat hij door Zuid-Amerika is gereisd gaat hij de uitdaging aan Suriname te bezoeken. Daar vindt hij, en met hem de lezer, wat nog ontbrak: kleurrijke types, Surinaamse warmte, en … Liefde met een grote L. Er zit een ‘romance’-schrijver in Johan, want hoe hij de amoureuze schermutselingen tussen hem en de half-Hongaars, half Nederlandse ‘Jaantje’ (in het echt ‘Zwaantje’) beschrijft… vochtige ogen.
En zo wordt dit boek als een Surinaamse Mama Tandoori bevolkt door goedmoedig ruziënde ouders (Mama Virginie: "je bent zeker wel blij dat de Duitsers het EK-voetbal winnen?" Papa Jan: "ik bén geen Duitser"), types als patserige Jimmy, lieve tante Wonny… En door de geest van opa Miel (André Brouwn), een dichter die misschien wel het schrijversgen aan Johannes heeft doorgegeven. Uit Wij zijn Surinamers, over de best wel succesvolle melting pot die het land is met mensen die afstammen van Chinese, Indiase, Indonesische en Afrikaanse roots en alles daartussenin:
"Dat geklets over ras is eentonig geworden
Allen wier navelstreng begraven is
In de Surinaamse grond zullen blijven
Voor altijd Surinamers
Sranang-mang! Na dat wi de!"
Moedig om je te mengen in het eindeloze, zo gepolariseerde etniciteitsdebat. Was misschien nog iets moediger geweest de namen in het boek niet te veranderen. Aan de ander kant maken Surinamers van alles wat ze beleven graag een 'tori' – een met fantasie verrijkt verhaal. En er is nóg een reden:
Johan was als jonge vent vijf jaar geleden de man van de ‘minister-president in 2025’-hype. Die is hem slecht bevallen. Begrijpelijk dat hij ’t deze keer niet té dichtbij wil laten komen.
Hartverwarmend, dit boek en de verzoenende toon ervan. Een talent dat zware thema’s zo lichtvoetig kan bespreken moeten we koesteren. En er zit meer in deze Fretz. Moeiteloos kletst hij een uur vol met anekdotes, ideeën en imitaties in dan weer kneiterharde Haagse en dan weer zonnige papiamentse accenten. Dat moet je horen, en dat kán je horen als je klikt op deze link naar Kunststof radio.
En je kan het zien ook. In een theater bij jou in de buurt. Voorstelling: De Zachtmoedige Radicaal.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van VictorDLV
Gesponsord
Een diepgravend onderzoek naar de meest mysterieuze politieke moord van de 20e eeuw, die op de Amerikaanse president John F. Kennedy.
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
