Scherpe observaties, onvergetelijke personages, prachtig
“Ik wist dat ik de dolk onder haar ribben stootte en dat de dolk binnendrong. Op het moment dat ik dat deed wist ik dat ik iets ontzettends deed, iets wat ik nog nooit gedaan had en dat verschrikkelijke gevolgen zou hebben.” Een nieuwe Zweedse thriller? Nee, deze woorden werden al 150 jaar geleden geschreven. In het Russisch. Door cultschrijver Leo Tolstoj.
Bij Tolstoj liggen de criminelen niet op de bank zoals bij Freud. Hij komt ze tegen in de trein, in het dorp, hij leest over ze in de krant. Vervolgens leeft hij zich in en schrijft er adembenemend over. Zoals in 'De Kreuzersonate', dat tot zijn beste werk wordt gerekend en waaruit de regels hierboven stammen. De te betreuren echtgenote speelt viool en raakt in de ban van een geslepen violist. Of er veel meer is dan alleen dat blijft onduidelijk, maar de toenemend waanzinnige jaloezie van de echtgenoot is zo aannemelijk beschreven dat de rillingen over je rug lopen.
In ‘Polikoesjka’ gaat het over de verhouding tussen bazen en knechten op een landgoed, maar het had evengoed kunnen gaan over frauderende zakenbankiers of gecorrumpeerde politici. Een straatarme boer raakt in gewetensnood wanneer hij door een gril van het lot plotseling veel geld heeft, genoeg om zijn stiefzoon die hij liever kwijt dan rijk was vrij te kopen uit het leger. Het loopt, zoals vaak bij Tolstoj, niet best af voor de have-nots.
In 'De Duivel' pleegt een pasgetrouwde edelman zelfmoord omdat hij de boerin in het dorp met wie hij een relatie heeft niet kan vergeten. Ook Tolstoj, die reinheid van de ziel predikte, had zo’n relatie. In 'De dood van Ivan Iljitsj' vraagt de hoofdpersoon zich op zijn sterfbed vertwijfeld af of hij wel ‘juist’ heeft geleefd. Tolstoj worstelde ook enorm met de grote vragen van het leven. De ene keer bekeerde hij zich tot het christendom, de andere keer wees hij al het bovenaardse weer af. Of hij praktiseerde als vader van dertien (!) kinderen zomaar een tijdje seksuele onthouding – om zijn ziel te reinigen of zoiets.
De ondergang van 'Hadzji Moerat' heb ik in een andere recensie beschreven. Daar was ik vergeten te vermelden dat dit verhaal grotendeels waargebeurd is. Nog een ‘uitvinding’ dus van Tolstoj: de historische roman. In een interessant naschrift van de vertalers valt te lezen dat de graaf enorm veel research heeft gedaan om zo goed mogelijk de levensloop weer te geven van de tragische held die model lijkt te hebben gestaan voor het spreekwoord 'Een goede daad blijft zelden onbestraft'.
Deel 2 van Van Oorschots nieuwe uitgave van Tolstoj in de Russische bibliotheek, in prachtige, moderne vertalingen van Yolanda Bloemen, Maaike Wiebes en Froukje Slofstra, biedt inkijkjes in de menselijke ziel en het menselijk tekort zoals alleen een Rus dat kan verwoorden. En niet alleen van de mens. In dit deel ook ‘Cholstomer’, de biografie van een paard, geschreven vanuit het perspectief van het dier zelf. En dan niet zomaar een paar bladzijden, een hele novelle. De wrede Russische samenleving van de 19e eeuw bezien door de ogen van een edelmoedig dier.
De leeuw van de Russische literatuur, schijnt Tolstoj door zijn tijdgenoten te zijn genoemd. Zijn productie was gigantisch. De vertalers noemen een aantal van 600.000 bladzijden. Mij valt vooral zijn ongelooflijk scherpe observatievermogen op, zijn inzicht in menselijke drijfveren en zijn onvergetelijke personages, soms in een paar regels geschilderd. Prachtig.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van VictorDLV
Gesponsord
Een diepgravend onderzoek naar de meest mysterieuze politieke moord van de 20e eeuw, die op de Amerikaanse president John F. Kennedy.
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
