Scherpe observaties, onvergetelijke personages, prachtig
“Ik wist dat ik de dolk onder haar ribben stootte en dat de dolk binnendrong. Op het moment dat ik dat deed wist ik dat ik iets ontzettends deed, iets wat ik nog nooit gedaan had en dat verschrikkelijke gevolgen zou hebben.” Een nieuwe Zweedse thriller? Nee, deze woorden werden al 150 jaar geleden geschreven. In het Russisch. Door cultschrijver Leo Tolstoj.
Bij Tolstoj liggen de criminelen niet op de bank zoals bij Freud. Hij komt ze tegen in de trein, in het dorp, hij leest over ze in de krant. Vervolgens leeft hij zich in en schrijft er adembenemend over. Zoals in 'De Kreuzersonate', dat tot zijn beste werk wordt gerekend en waaruit de regels hierboven stammen. De te betreuren echtgenote speelt viool en raakt in de ban van een geslepen violist. Of er veel meer is dan alleen dat blijft onduidelijk, maar de toenemend waanzinnige jaloezie van de echtgenoot is zo aannemelijk beschreven dat de rillingen over je rug lopen.
In ‘Polikoesjka’ gaat het over de verhouding tussen bazen en knechten op een landgoed, maar het had evengoed kunnen gaan over frauderende zakenbankiers of gecorrumpeerde politici. Een straatarme boer raakt in gewetensnood wanneer hij door een gril van het lot plotseling veel geld heeft, genoeg om zijn stiefzoon die hij liever kwijt dan rijk was vrij te kopen uit het leger. Het loopt, zoals vaak bij Tolstoj, niet best af voor de have-nots.
In 'De Duivel' pleegt een pasgetrouwde edelman zelfmoord omdat hij de boerin in het dorp met wie hij een relatie heeft niet kan vergeten. Ook Tolstoj, die reinheid van de ziel predikte, had zo’n relatie. In 'De dood van Ivan Iljitsj' vraagt de hoofdpersoon zich op zijn sterfbed vertwijfeld af of hij wel ‘juist’ heeft geleefd. Tolstoj worstelde ook enorm met de grote vragen van het leven. De ene keer bekeerde hij zich tot het christendom, de andere keer wees hij al het bovenaardse weer af. Of hij praktiseerde als vader van dertien (!) kinderen zomaar een tijdje seksuele onthouding – om zijn ziel te reinigen of zoiets.
De ondergang van 'Hadzji Moerat' heb ik in een andere recensie beschreven. Daar was ik vergeten te vermelden dat dit verhaal grotendeels waargebeurd is. Nog een ‘uitvinding’ dus van Tolstoj: de historische roman. In een interessant naschrift van de vertalers valt te lezen dat de graaf enorm veel research heeft gedaan om zo goed mogelijk de levensloop weer te geven van de tragische held die model lijkt te hebben gestaan voor het spreekwoord 'Een goede daad blijft zelden onbestraft'.
Deel 2 van Van Oorschots nieuwe uitgave van Tolstoj in de Russische bibliotheek, in prachtige, moderne vertalingen van Yolanda Bloemen, Maaike Wiebes en Froukje Slofstra, biedt inkijkjes in de menselijke ziel en het menselijk tekort zoals alleen een Rus dat kan verwoorden. En niet alleen van de mens. In dit deel ook ‘Cholstomer’, de biografie van een paard, geschreven vanuit het perspectief van het dier zelf. En dan niet zomaar een paar bladzijden, een hele novelle. De wrede Russische samenleving van de 19e eeuw bezien door de ogen van een edelmoedig dier.
De leeuw van de Russische literatuur, schijnt Tolstoj door zijn tijdgenoten te zijn genoemd. Zijn productie was gigantisch. De vertalers noemen een aantal van 600.000 bladzijden. Mij valt vooral zijn ongelooflijk scherpe observatievermogen op, zijn inzicht in menselijke drijfveren en zijn onvergetelijke personages, soms in een paar regels geschilderd. Prachtig.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van VictorDLV
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
