Moord en doodslag in duistere ‘zwamp’-roman
Wie een weemoedige sentimental journey verwacht zal nog raar opkijken van Waterjager. De gebeurtenissen in een inktzwart Paramaribo van de toekomst doen eerder denken aan de legendarische junglethriller Heart of darkness van Joseph Conrad. De nogal naïeve Joshua, die met zijn moeder twintig jaar terug in een kille Nederlandse industriestad terechtkwam, gaat steeds meer op zijn broer lijken als hij weer in zijn geboorteland is. Hij leert zijn vuisten te gebruiken en de calvinist die twintig jaar Nederland hem heeft opgedrongen wordt tot zwijgen gebracht. Zijn existentiële ‘ongemak’ is hij snel kwijt. Wat die vigilante broer daar doet, lijkt overigens nog het meest op de gewelddadige swamp justice die de losgeslagen, roadkill-etende ex-gouverneur Skink toepast in de boeken van Carl Hiaasen.
Deze ‘zwamp’, de halfverdronken onderwereld waarin het verhaal zich afspeelt, zou heel goed een metafoor kunnen zijn voor de ineenstorting van de Surinaamse samenleving onder het regime-Bouterse. Begin 2015 liep het zeewater na een dambreuk bovendien al een keer écht Paramaribo in. Hoe snel het dan met de beschaving gedaan is, werd al ’s sterk beschreven in Stormy weather (ook van Hiaasen). Toch gedijt Joshua in de chaos.
"Zijn hulp is slechts een lapmiddel. Maar is het in Nederland dan zoveel beter? De zoveelste diabeet die een maagband krijgt omdat hij zich anders dood eet?"
Misschien is dàt wel de kern van Polanens boodschap.
Dan duikt een stel huurmoordenaars op die hun opleiding in de Colombiaanse cocaïnehoofdstad Medellín hebben gehad. Opvallend is dat de drugshandel, die Bouterse volgens de krantenberichten overeind zou houden, verder nauwelijks aan bod komt. De goede daden die huisarts Joshua (‘redder’ van het Israëlische volk uit de Bijbel, zal ook wel geen toeval zijn) wil verrichten raken steeds verder op de achtergrond. Hij neemt deel aan knokpartijen, schiet naarlingen overhoop, en tijdens slapeloze nachten wordt hij achtervolgd door de geest van de jong overleden Ambrose. Gelukkig is daar de mysterieuze vriendin van zijn broer om hem te troosten…
Zelfs op de ergste plekken in Suriname voel je je toch ‘thuis’, lijkt Polanen te willen zeggen. "In Nederland kwijnde je weg omdat er maandenlang te weinig zonlicht was." Eerder probeerden andere schrijvers met Surinaamse roots de ziel van hun volk te ontleden. Albert Helman beschreef het verzet op de plantages tegen de hoogmoedige Nederlanders. Cynthia McLeods Hoe duur was de suiker (1987), dat vooral het leed van de vrouwelijke slaven belichtte, is verfilmd. En we hebben Karin Amatmoekrim natuurlijk. Ook zij ervaart dat ‘ongemak’ in Nederland: ‘waarom worden mijn boeken gerecenseerd door een Surinamekenner?’
Onmiskenbaar zijn de autobiografische elementen in Waterjager. Chris Polanen (1963) kwam als kind naar Nederland, is zelf (dieren)arts. Uit een land met zoveel gemoedelijkheid en warmte komen, en dan naar het ijzige territorium van je voormalige overheersers moeten – probeer dan maar ’s géén heimwee te krijgen. Hij zal niet vrolijk geworden zijn van de ontwikkeling van z’n geboorteland. Misschien is dit boek wel een manier om die teleurstelling te verwerken. Hij deelt in elk geval de ene na de andere dreun uit. Vuistgevechten, mishandeling, schietpartijen.
Al die zombiefilmachtige scènes - karakters blijken toch weer niet door de welig tierende piranha’s opgevreten te zijn en beginnen weer vrolijk klappen uit te delen – worden een mens wel ’s te veel. De stijl komt een beetje hoekig over, al valt dat na een tijdje niet meer op. Het hele overstromingsthema was misschien wel niet nodig om een sterk verhaal te vertellen. En hoe zit het met dat nieuw-Paramaribo? Whatever. Polanen leert de lezer maar mooi van alles over de ervaringen van mensen met een Surinaamse achtergrond in Nederland ("het is alsof we niet gezien worden"), misstanden in Suriname ("de rijken redden vooral zichzelf") en de Surinaamse cultuur ("22 talen in één land"). Er zit zelfs een woordenlijst bij het boek. En hij heeft de gave dat belangrijke ‘hoe-gaat-dit-aflopen’-gevoel op te roepen. Méér dan veelbelovend. Een boek om in één lange adrenalinestoot uit te lezen.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van VictorDLV
Gesponsord
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
