Monument bij 't 65-jarig bestaan van ‘Van Oorschots Russen’
Ahhhh… die Russen. ‘Doordesemd van een [ons] onbekende melancholie’, aldus Ruslandkenner Michel Krielaars, die de dertig fragmenten en gedichten in dit jubileumboek uitkoos en ze van een inleiding voorzag. Betekent dit dat de verhalen van Tsjechov, Tolstoi en al die anderen dan ook allemaal heel ‘zwaar’ zijn? Dat niet. 'Russen houden van geestige romans.' Dode zielen van Nikolaj Gogol (1809-1852) is er eentje. Krielaars selecteerde het moment dat de hoofdpersoon, oplichter Tsjsjikov (die hypotheken opneemt op de namen van overleden landarbeiders, vandaar de titel), ontdekt hoe goed je kan frauderen met nieuwbouw bij de Belastingdienst.
'Zes jaar was [de commissie] met het gebouw in de weer, maar het steeg niet boven de fundering uit. In de tussentijd verrees in andere uiteinden van de stad bij elk van de commissieleden een fraai, in burgerstijl opgetrokken huis; kennelijk was de bodemgesteldheid daar wat beter…'
Er is in de Russische geschiedenis altijd wel weer iemand die de macht naar zich toetrekt. In De familie Golovljov van Michail Slatykov is dat de berekenende Arina Petrovna. Haar man leeft teruggetrokken (als hij soms zijn slaapkamer verlaat is het om ‘duivelin’ naar haar te roepen) en de kinderen ziet ze als ballast. Uiteindelijk krijgt ze haar trekken thuis. Joden kregen in al die woeligheid het helemaal te verduren, of nou tsaren of communisten de baas waren. Daarvan ook voorbeelden, zoals de aangrijpende Geschiedenis van mijn Duiventil van Isaac Babel.
Voor een vrolijke noot zorgt Kornej Tsjoekovski met zijn absurdistische krokodillensage - poëzie voor kinderen heeft in Rusland altijd op een hoog niveau gestaan.
Kort geleden liep met rasse schreden
Over de brede Nevski Prospekt
Met jas en bril, het hoofd bedekt
Een krokodil.
Vrouwen kwamen er, zoals wel vaker in de literatuur, in Rusland bekaaid af. In deze bundel wel fragmenten van het Requiem van Anna Achmatov die 17 maanden lang elke dag voor deur van de gevangenis stond te hopen dat ze iets zou horen over haar zoon die gevangen zat (’t Was de tijd dat alleen nog / de doden konden glimlachen, vredig, niet bang’) over de Stalinterreur. En de hartstochtelijke Marina Tsvetjeva, ooit verboden, nu veelgelezen. (‘Ik houd van U! / U die de donderwolken der zonde kent / Omdat u een verzengend vuur, een dolk / en de beste bent.’) Over liefdesgedichten gesproken: van het beroemde Jevgeni Onegin van Aleksander Poesjkin (bluffer vergooit zijn geluk) lezen we het fragment waarin Tatjana hem afwijst omdat ze inmiddels met een ander getrouwd is. 'Hoort tot het mooiste wat de wereldliteratuur te bieden heeft,' aldus Krielaars.
Over de Russische bibliotheek van uitgeverij Van Oorschot zelf kan je ook een roman schrijven. Alles is episch aan dit project, dat inmiddels 50 delen telt. Toen de Tweede Wereldoorlog voorbij was, smeedden vertaler Charles B. Timmer en uitgever Van Oorschot een gedurfd plan: alle werk van Tsjechov in het Nederlands uitbrengen. In 1952 verscheen het eerste deel. ’Kunnen we dat niet doen met meer auteurs’, dacht Geert. Zo gezegd, zo gedaan. Toen de verkoopcijfers achterbleven maakte hij van het fonds een aparte N.V om de zaak te redden. Maar toen kwamen de paperbacks, de ‘deals’ met NRC, de oplagen - en uiteindelijk de erkenning. ‘Triomf van beschaving en uitgeefkunst’, schreef de Volkskrant bij het 50-jarig bestaan.
Ook dit jubileumboek (475 pagina’s!) is weer een monument van perfectie, met een sfeervol omslag van de hand van Christoph Noordzij - inderdaad de zoon van de man die tientallen jaren verantwoordelijk was voor die prachtige hardcovers met gouden opdruk. Grappig is ook dat de keuze van Krielaars lekker subjectief is. De Jas van Gogol vind je niet in dit boek, noch de Dame met hondje (Tsjechov), maar wel het tragikomische De dood van Ivan Ilitisch. Ben je nog niet zo goed bekend met ‘de Russen’, laat Krielaars je dan aan de hand nemen. Er gaat een wereld voor je open.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van VictorDLV
Gesponsord
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
