Diepzinnige verhalen over transformaties
Schrijvers – Jeroen van Kan zag ze als presentator van VPRO Boeken bij tientallen aan zich voorbij trekken en in het verhaal ‘Kwispelen met de ketting’ uit zijn verhalenbundel Hoe Matt een dode vis werd kom je ze in alle soorten en maten tegen. Zo is Calix de proto-eenzelvige studeerkamerschrijver: hij ontleent de inspiratie voor zijn weinig gelezen werk aan het uithoren van zijn echtgenote. Die staat weer model voor de commercieel succesvol tekstschrijver: ze verdient bakken geld aan haar soapoperascenario’s. De boel escaleert als de door Calix actief gehate bestsellerauteur Michel Saquelle – matige kritieken, reusachtige verkoopcijfers – zelfmoord pleegt. Wie is Calix nog als hij zich niet meer die andere levens kan toe-eigenen?
Je zou bijna gaan denken dat we hier met een sleutelnovelle (bijna 80 pagina’s) over het schrijversmilieu te maken hebben. Al was het maar omdat we op de eerste bladzijde van het verhaal al over Calix lezen hoe ‘de Arthur Japin in hem wakker werd’. Je kan het verhaal ook duiden als commentaar op de gefictionaliseerde eigen-ervaringliteratuur, waar Van Kan geen fan van is. En dan zijn er nog de vormvondsten. Calix’ relaas is in zijn eigen vermoeiend-mystificerende stijl geschreven, met zogenaamd gefingeerde hoofdpersonen. ‘Schrijven is de enig maatschappelijk toegestane manier van liegen’, laat Calix zijn alter ego Michailis ergens zeggen. Wat is er dan nog wel of niet waar? Zo daagt Van Kan de lezer uit zijn eigen verhaal te maken.
In ‘Het delicate monster’ verliest een man na een medische ingreep zijn identiteit wanneer hij als een moderne John Merrick (The elephant man) in een curiosum transformeert. En dan is er nog Matt Scaramelli uit het titelverhaal (met 100 pagina’s bijna een boek op zich), die zijn brood verdient door zich te veranderen in mensen, dingen, dieren... alles, behalve een vis. Al vroeg in het verhaal leest Matts vader een wreed sprookje voor over een metamorfoserende prins met wie het slecht afloopt in de stijl van de Napolitaanse auteur Giambattista Basile (‘daar ben ik liefhebber van’). Dan wordt Matt op een kwade dag door zijn publiek onder druk gezet toch een vis te worden. Dat de gevolgen rampzalig zijn, konden we aan de titel al aflezen. Een verholen afrekening van een presentator die steeds meer werd gedwongen zich anders voor te doen dan hij was?
Verhalen met diepgang dus, maar dat was te verwachten van iemand die redacteur was van literaire tijdschriften als Tirade en zich inzette voor het enige programma op tv waarbij schrijvers zomaar een kwartier lang over hun boek mochten praten. En dat leven-en-dood-thema komt ook ergens vandaan: na de zelfmoord van een vriend op z’n twintigste was Van Kan al jong bezig met de grote levensvragen. Toen Wim Brands, zijn voorganger bij VPRO Boeken, zich het leven benam, kwam dat weer boven, aldus de auteur. Dat zou ook verhalen als ‘De doodroker’ kunnen verklaren, waarin ene Alfred Tibbat bezig is er een eind aan te maken door zijn lichaam met nicotine te vergiftigen – de vraag waarom blijkt moeilijk te beantwoorden.
Een apart boek, in de beste traditie van de eveneens behoorlijk aparte uitgever Querido. Eerder publiceerde Van Kan de beschouwende poëziebundel De wereld onleesbaar en nu laat hij zien wat hij op prozagebied eh… kan. Wie er de tijd voor neemt wordt beloond met goed doordachte verhalen die tot nadenken stemmen.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van VictorDLV
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
