Diepzinnige verhalen over transformaties
Schrijvers – Jeroen van Kan zag ze als presentator van VPRO Boeken bij tientallen aan zich voorbij trekken en in het verhaal ‘Kwispelen met de ketting’ uit zijn verhalenbundel Hoe Matt een dode vis werd kom je ze in alle soorten en maten tegen. Zo is Calix de proto-eenzelvige studeerkamerschrijver: hij ontleent de inspiratie voor zijn weinig gelezen werk aan het uithoren van zijn echtgenote. Die staat weer model voor de commercieel succesvol tekstschrijver: ze verdient bakken geld aan haar soapoperascenario’s. De boel escaleert als de door Calix actief gehate bestsellerauteur Michel Saquelle – matige kritieken, reusachtige verkoopcijfers – zelfmoord pleegt. Wie is Calix nog als hij zich niet meer die andere levens kan toe-eigenen?
Je zou bijna gaan denken dat we hier met een sleutelnovelle (bijna 80 pagina’s) over het schrijversmilieu te maken hebben. Al was het maar omdat we op de eerste bladzijde van het verhaal al over Calix lezen hoe ‘de Arthur Japin in hem wakker werd’. Je kan het verhaal ook duiden als commentaar op de gefictionaliseerde eigen-ervaringliteratuur, waar Van Kan geen fan van is. En dan zijn er nog de vormvondsten. Calix’ relaas is in zijn eigen vermoeiend-mystificerende stijl geschreven, met zogenaamd gefingeerde hoofdpersonen. ‘Schrijven is de enig maatschappelijk toegestane manier van liegen’, laat Calix zijn alter ego Michailis ergens zeggen. Wat is er dan nog wel of niet waar? Zo daagt Van Kan de lezer uit zijn eigen verhaal te maken.
In ‘Het delicate monster’ verliest een man na een medische ingreep zijn identiteit wanneer hij als een moderne John Merrick (The elephant man) in een curiosum transformeert. En dan is er nog Matt Scaramelli uit het titelverhaal (met 100 pagina’s bijna een boek op zich), die zijn brood verdient door zich te veranderen in mensen, dingen, dieren... alles, behalve een vis. Al vroeg in het verhaal leest Matts vader een wreed sprookje voor over een metamorfoserende prins met wie het slecht afloopt in de stijl van de Napolitaanse auteur Giambattista Basile (‘daar ben ik liefhebber van’). Dan wordt Matt op een kwade dag door zijn publiek onder druk gezet toch een vis te worden. Dat de gevolgen rampzalig zijn, konden we aan de titel al aflezen. Een verholen afrekening van een presentator die steeds meer werd gedwongen zich anders voor te doen dan hij was?
Verhalen met diepgang dus, maar dat was te verwachten van iemand die redacteur was van literaire tijdschriften als Tirade en zich inzette voor het enige programma op tv waarbij schrijvers zomaar een kwartier lang over hun boek mochten praten. En dat leven-en-dood-thema komt ook ergens vandaan: na de zelfmoord van een vriend op z’n twintigste was Van Kan al jong bezig met de grote levensvragen. Toen Wim Brands, zijn voorganger bij VPRO Boeken, zich het leven benam, kwam dat weer boven, aldus de auteur. Dat zou ook verhalen als ‘De doodroker’ kunnen verklaren, waarin ene Alfred Tibbat bezig is er een eind aan te maken door zijn lichaam met nicotine te vergiftigen – de vraag waarom blijkt moeilijk te beantwoorden.
Een apart boek, in de beste traditie van de eveneens behoorlijk aparte uitgever Querido. Eerder publiceerde Van Kan de beschouwende poëziebundel De wereld onleesbaar en nu laat hij zien wat hij op prozagebied eh… kan. Wie er de tijd voor neemt wordt beloond met goed doordachte verhalen die tot nadenken stemmen.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van VictorDLV
Gesponsord
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
