Het Poolse interbellum
De titel ‘Stramer’ verwijst naar de Pools-Joodse familie Stramer die we in het boek volgen. Doordat de diverse gezinsleden aan het woord worden gelaten, krijgen we als lezer een mooi en gevarieerd beeld van wat de leden van een doorsnee gezin zoal bezighoudt en hoe hun kijk op de veranderende samenleving is.
Het verhaal start aan het begin van de twintigste eeuw als Nathan Stramer terugkeert uit Amerika om te trouwen met zijn jeugdliefde Rywka. Zijn broer Ben en diens vrouw Pepi blijven achter in New York met de belofte gauw op bezoek te komen, maar de broers zullen elkaar nooit meer zien; het blijft bij een briefwisseling waarbij de brieven van Ben altijd gepaard gaan met dollars om wat leuks voor de kinderen te kopen. Maar die kinderen, vier zonen en twee dochters, krijgen alleen de postzegels, het geld besteedt Nathan aan allerhande, vaak impulsieve, ondernemingen en handeltjes die even zo vaak mislukken.
“‘Ik werk de hele tijd, dus ik heb geen tijd om geld te verdienen,’ verklaarde hij (Nathan) tegen zijn vrouw.
En hij wachtte. Hij wachtte, wachtte en wachtte. Tot hij zijn slag zou kunnen slaan. Een slag die het leven van de familie Stramer zou veranderen. Hen uit de eenkamerwoning met de kleine keuken op de begane grond aan het eind van de Goldhammerstraat zou halen, hen ver omhoog zou tillen en pas los zou laten op de hoogste etage van de herenhuizen met de glas-in-loodramen in de trappenhuizen, in een chique Pools-Joodse buurt, het liefst bij een halte van de tram, waarop Tarnów zo trots was. In een van die ruime, hoge en uit vele kamers bestaande woningen met toilet en badkamer met stromend water, met elektrisch licht en een balkon vol bloemen.”
Een man met grote dromen, vele dromen, die allemaal op niets uitlopen. Gelukkig ontbreekt het niet aan liefde en goede zorgen in het gezin, wat vooral de verdienste van Rywka is. Al is er weinig ruimte om er met een groot gezin te leven en weinig geld om de eerste levensbehoeften te kopen, toch komen ze weinig tekort. Het geld voor hun scholing moeten de kinderen zelf verdienen, meestal door het geven van bijles, want dom zijn ze niet en ze worden aangemoedigd om verder te leren.
Ondertussen verandert het politieke klimaat in Polen en is het communisme, vooral ook als tegenhanger van het fascisme, in opkomst en dat is een politieke stroming die vooral Salek en Hesio aantrekt en waardoor ze zelfs in de gevangenis terechtkomen. Gaandeweg wordt ook het antisemitisme steeds duidelijker in de samenleving, zo worden de jongste kinderen op school gepest en zijn Joden op steeds meer plekken niet welkom. Ondanks het opkomende fascisme onder leiding van Hitler en het politieke bewustzijn lijkt de gewone gang van zaken belangrijker dan een eventuele oorlogsdreiging, waarbij naïviteit, idealisme en hoop ook een rol spelen. Toch sluiten ze er niet helemaal de ogen voor en worden er door de oudste kinderen enige voorzorgsmaatregelen genomen in de vorm van valse identiteitsbewijzen en schuiladressen. Maar vluchten naar een plek waar ze als Joden veilig zijn blijkt niet mee te vallen: er zijn altijd mensen die profijt willen trekken van de ellende van een ander.
Hoewel het verhaal niet eindigt met een cliffhanger, vraag je jezelf als lezer af hoe het verdergaat met de familie en gelukkig kunnen we dat in het vervolg ‘De Stramers’, dat nog uit moet komen, gaan lezen.
Dit deel is uitstekend vertaald door Charlotte Pothuizen, die onder andere eerder de vertaling van ‘Jaag je ploeg over de botten van de doden’ van Olga Tokarczuk heeft gedaan.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van *wil2*
Gesponsord
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
