'Pentekeningen' bij een moord
‘Het overvalt je even plots en onherroepelijk als ramen die versplinteren en muren die instorten. Stel je die beelden voor, maar dan zonder geluid.’
Wanneer Peter Vermeersch, schrijver en hoogleraar (KU Leuven), op een ochtend het bericht krijgt dat hij wordt opgeroepen zitting te nemen in de volksjury bij een moordzaak, rijzen bij hem tal van vragen. Al deze vragen monden uit in het boek Aantekeningen bij een moord. Niet alleen de auteur raakt gefascineerd en welhaast geobsedeerd door de rechtszaak, ook de lezer zelf overkomt dit.
Aantekeningen bij een moord is niet het eerste boek van Vermeersch, hij is mogelijk bekend van zijn boek Ex. Over een land dat zoek is. Daarnaast publiceert hij essays, proza en poëzie. Behalve genomineerd voor allerlei boekenprijzen, waaronder de AKO Literatuurprijs, heeft hij in 2016 de Prijs Letterkunde van de provincie West-Vlaanderen gewonnen.
De cover nodigt uit tot lezen, een rustige en haast verstilde tekening siert de voorkant van het boek. De silhouetten van de beklaagde in het beklaagdenbankje en die van de dader (of is het Peter Vermeersch?) tegenover elkaar afgebeeld; fijntjes en beeldig. Dank aan omslagontwerper Owen Gent.
Het motto voorin, een fragment uit een gedicht van begenadigd poëet Gerrit Achterberg, zelf ook dader van de moord op zijn hospita, verhaalt: ‘Er zijn dingen gebeurd, die niemand achterhaalt.’ Peter Vermeersch doet dit wel. Hij stelt vragen en neemt geen genoegen met vaagheden en halve waarheden. Gedetailleerd doet hij op journalistieke wijze verslag van de rechtszaak, vertelt hij over zijn medejuryleden en gaat hij, afstandelijk beschouwend en soms pijnlijk dichtbij komend, diep in op de vragen die hij stelt over geweld en rechtspraak.
Bijna metaforisch gaat hij in op het Paleis van Justitie waar de moordzaak op een bejaarde vrouw behandeld zal worden:
‘Een buitensporig paleis kon best dienen als overkapping voor onbevattelijke rituelen en menselijke raadselachtigheid. Het buitenproportionele van het gebouw weerspiegelde wat je er aan onhandelbaarheid allemaal in kon aantreffen: wrok, schuldgevoelens, straffen. Dat kon woekeren buiten elke maat. Als het daarover ging, moest dit paleis ons misschien maar permanent herinneren aan dat onhandig gewoel van ons.’
Observerend en met veel gevoel voor taal, wat bij Vermeersch volstrekt logisch is, beziet hij de juryleden, de dader en de nabestaanden. Je bent nooit alleen maar dader, wil Vermeersch laten zien. Er zit een wereld aan emoties en gedachtes achter een misdrijf. Ook vragen over emotiecontrole gaat de auteur niet uit de weg:
‘Hoeveel kon een jury aan? Wat als de familieleden van de beschuldigde gingen huilen? Wat als de nabestaanden gingen schelden?’
Wie antwoord wil krijgen op deze en tal van andere vragen, leze dit prozaïsche non-fictiewerk van Peter Vermeersch. Een boek dat aanzet tot bezinning, leest als een literaire roman en een bijzondere inkijk geeft in de wereld van rechtspraak en jury’s.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Willem van Hartskamp
Gesponsord
Een diepgravend onderzoek naar de meest mysterieuze politieke moord van de 20e eeuw, die op de Amerikaanse president John F. Kennedy.
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
