'Vandaag ben ik haar man geworden.'
Hugo Borst heeft opnieuw een gevoelige snaar geraakt met zijn tweede boek over zijn dierbare moeder. In Ach, moedertje schrijft hij de ene keer nuchter, de andere keer uiterst gevoelvol over zijn ‘moedertje’ dat lijdt aan de ziekte Alzheimer.
Al in de eerste column ‘Zuidpool’ spat de liefde voor zijn moeder van elk woord af. Borst zegt geen woord te weinig en geen woord te veel. Elke letter krijgt betekenis: ‘Hoe voel je je?’ Ze knikt weer. Dan fluistert ze, een beetje samenzweerderig: ‘Ik wil graag slapen.’ Ik fluister: ‘Nou, dat doen we dan toch, moedertje.’
Warm en menselijk benadert Hugo Borst alle Verpleeghuisperikelen, gaat hij om met de medebewoners op de afdeling waar zijn moeder verblijft en observeert en analyseert hij scherp de misstanden in de zorg. Een zekere dualiteit in zijn gevoelens ten opzichte van zijn moeder en haar ziekte is hem niet vreemd, getuige het volgende stukje uit ‘Schaamte’: ‘(…) maar is het niet beter dat ze sterft? En toch, en toch, ondanks alles vrees ik dat moment. Vroeger, als kind, was ik ook al bang dat ma zou doodgaan.’
Borst kan zich echter zeer kwaad maken om de vergaande bureaucratisering in de zorg, van zijn warme gevoelens voor de verzorgenden en de bewoners van het Verpleeghuis is dan even weinig te merken. Wie beide boeken heeft gelezen (Ma en Ach, moedertje) weet waar de boosheid vandaan komt, leeft met de auteur mee en voelt de boosheid zelf ook.
‘Zorgpersoneel is er om te zorgen, niet om de administratie bij te houden. (…) ‘Elke minuut die verloren gaat aan het registreren en administreren gaat ten koste van de zorg en de aandacht voor bewoners.’ (…) Wil je een definitie van oneindigheid dan moet je de computer van een willekeurige zorginstelling inkijken. Het is kafkaësk.’
Borst steekt gelukkig niet onder stoelen of banken hoeveel waardering hij heeft voor de mensen op de werkvloer. Daarom is dit boek weer een ode aan allen die zorg verlenen aan hulpbehoevenden.
Ach, moedertje gaat dieper in op de verschillende bewoners van het Verpleeghuis. Borst benadert deze mensen soms op de manier zoals Hendrik Groen zijn personages neerzet in de gelijknamige romans: vol humor en waardering, menselijk en teer. Ook gaat de auteur dieper in op de verzorgenden zelf, zij komen in de spotlights te staan. Enkele keren draait Borst om de hete brij heen. Het lijkt erop dat hij, als het voor hem te dichtbij komt, bepaalde gevoelens niet durft te uiten. In de column ‘Handen’ bijvoorbeeld beschrijft hij heel teer en gedetailleerd hoe moeders handen en nagels vroeger waren en nu. Om te eindigen met: ‘Laat ik het beestje bij zijn naam noemen. Het zijn poepnagels. Het schier ondenkbare is gebeurd met mijn propere moedertje.’
Wanneer Borst erachter komt dat ook zijn geheugen hem af en toe in de steek laat, laat hij zich onderzoeken in het Alzheimercentrum van het Erasmus MC. Wat de precieze uitkomst hiervan is, mag de lezer zelf ontdekken. Aan het eind van het boek gaat het snel achteruit met moeder Borst. Als zij Hugo Henk (de vader van, red.) noemt, ervaar je opnieuw de rauwe realiteit waar de naasten van dementerende mensen mee te maken krijgen.
Margi Geerlinks, de fotografe die de ontroerende portretten heeft gemaakt voor beide boeken van Borst, brengt de liefde die Borst verwoordt heel mooi in beeld. Woorden krijgen zo letterlijk een gezicht.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Willem van Hartskamp
Gesponsord
Een diepgravend onderzoek naar de meest mysterieuze politieke moord van de 20e eeuw, die op de Amerikaanse president John F. Kennedy.
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
