Schipper, mag ik opvoeden? Ja of nee?
Stine Jensen (1972, filosoof, schrijver en programmamaker) en Frank Meester (1970, filosoof, schrijver en publicist) traden in 2016 en 2017 op in hun gezamenlijke theatervoorstelling Het opvoedcircus. Tal van opvoeddilemma’s kwamen ze tegen in hun interactie met het publiek. Ze kwamen erachter dat heel veel ouders vandaag de dag schipperen in de opvoeding van hun kinderen in de posttraditionele samenleving waarin die kinderen opgroeien. Deze pedagogiek of manier van opvoeden noemen ze ‘het schippersyndroom’. Al die zeer diverse dilemma’s brachten de beide filosofen samen in drie overkoepelende thema’s/ schipperdilemma’s in hun boek De opvoeders; wat filosofie de schipperende ouder kan leren.
Om tegenwicht te kunnen bieden aan de opvoedcrisis die de auteurs zien en benadrukken, hebben ze gekeken naar wat de hedendaagse ouder kan leren van de oude filosofen zoals Kant en Plato (passend bij de autoritaire opvoedingsstijl) en Rousseau en Locke (passend bij de vrijere opvoedingsstijl die vooral naar het kind luistert en vraagt wat het nodig heeft). Ook Aristoteles en Micha de Winter komen aan bod bij het thema persoonlijk geluk versus burgerschap. Het laatste thema gaat diep in op genderneutraal opvoeden tegenover een opvoeding die vooral gericht is op de jongen of het meisje. Hier treden onder andere de filosofen De Beauvoir, Butler en John Gray op.
In de inleiding komt de vraag aan de orde waar dat geschipper vandaan komt.
‘Zo zorgen veel gebruiken, hoe nutteloos en willekeurig ze ook mogen lijken, ervoor dat we ons ongeveer op dezelfde manier gedragen en prettig samenleven. Maar als er geen vaste opvoedtradities zijn, en je steeds moet kijken naar wat het beste werkt, dan betekent dat ook dat je telkens weer moet... schipperen.’
Verder zien de auteurs ook dat de ene opvoedgolf volgt op de andere. Alles is in beweging. 'Iedere tijd reageert op het voorgaande opvoeddogma.' Jensen en Meester kunnen hun geluk niet op bij al die opvoedperikelen, geschipper en getwijfel. Een filosoof twijfelt namelijk altijd! Zo zien ze kansen in plaats van onmogelijkheden in de opvoeding. Zo laten ze aan de hand van de filosofie zien hoe het ook kan in plaats van dat het zo moet. Lessen, tips en adviezen van de grote filosofen komen voorbij. De twijfel bij de opvoeders nemen ze serieus. ‘Wie het schipperen omarmt en onderzoekt in plaats van verwerpt, kan bewustere opvoedkeuzes maken.’ De schrijvers eindigen hun voorwoord met de woorden: ‘Wie weet kunt u aan de hand daarvan (het plaatsen van een opvoeddilemma in een bredere culturele, historische en filosofische context, red.) uw standpunt bepalen en uw geschipper beter onderzoeken, onderbouwen en beargumenteren.’
Een van de interessantste dilemma’s die in dit boek aan de orde komt, is die van ‘Streng zijn of luisteren naar je kind?’ Luisteren tegenover autoriteit. Alsof dit een tegenstelling zou zijn! Zo wordt ook De Gordon-methode behandeld, samen met de nonviolent communication van Marshall: beide nemen de behoefte van het kind serieus en adviseren de ouder om vanuit een duidelijke ik-boodschap te communiceren met het kind om dit kind vervolgens zelf een oplossing te laten bedenken voor een bepaald probleem.
Elk van de drie dilemma’s wordt uitvoerig en boeiend beschreven, afgewisseld met persoonlijke verhalen en anekdotes van de auteurs, zelf ouder van een of meerdere kinderen. Ze staan nooit boven de andere ouders. Vanuit een open houding en visie vertellen ze openhartig, zich kwetsbaar opstellend, met de nodige zelfspot over hoe men kinderen zou kunnen opvoeden. Tot slot is er ruimte voor bijvoorbeeld een top vijf van mooie niet-rolbevestigende kinderboeken en films, en romans over burgerlijke vorming in de opvoeding.
Het mag duidelijk zijn dat dit opvoedboek in een heel andere traditie staat als tal van opvoedboeken. Dit boek wil zonder franje, maar met veel relativerende humor en een serieuze ondertoon, de schipperende ouder van nu kennis laten maken met de filosofie van toen en laten zien wat we van hen kunnen leren, kunnen overnemen of juist links moeten laten liggen.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Willem van Hartskamp
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
