Onterecht veroordeeld?

Ik denk dat de meeste mensen John Grisham wel kennen van zijn boeken of van de verfilming ervan. Ik kan altijd genieten van zijn verhalen en ben heel benieuwd naar deze non-fictie of zoals hij het zelf noemt true crime.
Nadat John Grisham in 2006 De gevangene publiceerde, een waargebeurd verhaal over de ten onrechte veroordeelde Ron Williamson, heeft hij veel gevangenen ontmoet die onterecht veroordeeld waren en uiteindelijk vrijgesproken. Vaak kreeg hij de vraag of hij over hen zou willen schrijven. Het idee van een verhalenbundel popte op maar, zoals John Grisham in zijn voorwoord schrijft,

“De research zat steeds in de weg. Die is echt om moedeloos van te worden. Duizenden pagina’s transcripties van rechtszaken, politierapporten, getuigenverklaringen die altijd lijken te veranderen in diverse stadia, gevangenisdossiers, forensische onderzoeken, moties, pleidooien en verzoekschriften van advocaten en rechters die schijnbaar bij bosjes worden ingediend.”

Tot het moment dat hij Jim McClosky ontmoette. Ongeveer 15 jaar geleden werd John Grisham gevraagd om op Princeton te spreken op het jaarlijkse gala van Centurion Ministeries. Centurion Ministries neemt het op voor de onterecht veroordeelden door tegen het Amerikaanse rechtssysteem te strijden. Jim McClosky wil dat wij ons bewust worden van wat er in de Amerikaanse rechtszaal allemaal gebeurt. Op die manier wordt duidelijk welke gebreken er aan dat systeem zitten. Beide hadden een duidelijk doel voor ogen en zo werd het idee voor een verhalenbundel steeds concreter.

Het boek bestaat uit 10 verhalen, 5 van John Grisham en 5 van Jim McClosky en ik bereid me voor op Amerikaanse verhalen waarvan ik hoop dat ze me raken en die niet enkel een feitenrelaas zijn.

Dat er iets mis is met het Amerikaanse rechtssysteem wordt wel duidelijk in de verhalen. Je leest over keiharde en intimiderende verhoren, alsof ze een geheim agent aan het verhoren zijn in plaats van een burger. Wanneer de politie denkt te weten dat een verdachte de dader wel moet zijn, maar de bewijzen niet kloppen, dan verzinnen ze een scenario die toch de verdachte aanwijst als dader en komen er nieuwe bewijzen of een ander motief, dan wordt er gewoon een nieuw scenario bedacht. De rechters en de jury gaan vaak mee in die scenario’s. Racisme en corruptie spelen veelvuldig een rol in die verhalen. Ik vond het schokkend om te lezen. Stel je eens voor dat dit jou overkomt alleen maar omdat je toevallig daar bent waar die moord is gepleegd. Ik heb me echt afgevraagd of er echt geen enkele rechter of jurylid bij zat die zich niet liet meeslepen en zijn of haar nuchtere gezonde verstand gebruikt.

Het is voor een non-fictie vrij eenvoudig te lezen, zeker de hoofdstukken door John Grisham geschreven, maar je moet er wel goed je aandacht bij houden. De hoofdstukken van Jim McClosky zijn wat meer een opsomming van feiten.
De verhalen komen erg overdreven over op mij, erg Amerikaans. Ik kan me niet voorstellen dat we in Nederland zo intimiderend en mensonterend verhoren. Fouten worden gemaakt, zeker, maar of we in Nederland op die manier, zoals beschreven in het boek, autopsie uitvoeren, vraag ik me af. Misstanden komen zeker voor, dat geloof ik zeker, die zaken kennen wij ook in Nederland. Maar de Amerikaanse aanpak schept een zekere ongeloofwaardigheid waardoor het lastig is om je te identificeren met de personages in de verhalen. Misschien ben ik daar te nuchter voor.
Het is wel duidelijk een boek van de hand van John Grisham, waar John McClosky aan mee mocht werken. Dat lees je ook terug in het dankwoord.

“Het idee voor 'Framed' is het geesteskind van John Grisham. Het concept, de titel en de opbouw van de tien verbijsterende verhalen over de onterechte veroordelingen komen uit zijn koker.

De research heeft John Grisham niet alleen gedaan. Hij las boeken, kranten, tijdschriften en verslagen. Jim McClosky bezocht de gevangenissen, cellen en rechtszalen om informatie te vergaren.

Het was geen boek om ’s avonds voor het slapen nog even een hoofdstuk te lezen. Omdat ik me toch wel heb verwonderd en verbijsterd, krijgt deze dikke pil 4 sterren van mij.