Zoals klei

Zoals klei is het eerste deel in de serie Vrouwen van de weg en vertelt het verhaal van Martha, de zus van Maria en Lazarus. Wanneer je enigszins bekend bent met de bijbel, ken je misschien het verhaal van Maria en Martha. Maria zit bij Jezus aan zijn voeten terwijl Martha zich uitslooft om te koken en te bedienen. Dan zegt Jezus dat Maria het beste deel heeft gekozen. Het is een intrigerend verhaal.Of misschien ken je het verhaal van Lazarus, die door Jezus uit de dood werd opgewekt. Of je het nu gelooft of niet, ook dit is een bijzonder verhaal. Heather Kaufman heeft een passie voor verhalen. Zoals klei is haar eerste roman die in het Nederlands verschijnt.

Ik vind het belangrijk dat, wanneer je een roman schrijft die gebaseerd is op een verhaal uit de bijbel, het verhaal gerespecteerd wordt. Er zijn meerdere manieren om een verhaal te interpreteren en ik zit niet te wachten op een boek met een belerende moraal; geloof, dan komt alles goed en anders geloof je niet genoeg. Ik ben benieuwd of Heather Kaufman het bijbelverhaal dicht bij mijn wereld kan brengen. De kaft is in ieder geval prachtig. Prominent staat een Oosterse vrouw op de voorkant met onderaan een herder met schapen. Het heeft iets mysterieus.

Het verhaal speelt zich af in de eerste eeuw voor Christus. Martha neemt de zorg voor haar jongere broer Lazarus en haar zusje Maria op zich wanneer haar moeder totaal onverwacht overlijdt. De eerste hoofdstukken beschrijven de worsteling van Martha om om te gaan met dit verdriet. Zowel haar vader als haar broer gaan anders om met het verdriet. Dat wordt heel mooi beschreven.

‘Dood is iets intiems. Zo dichtbij als onze huid. In elk geval is dat wat de vrouwen bij de put tegen elkaar mompelen. Ze troosten zichzelf door het herhalen van spreuken en gezegden – afgezaagde clichés die spreken over onvermijdelijkheid en Abrahams schoot, over vrede, rust en de wil van Jahweh. Maar voor mij is er geen vrede of rust, geen troost want mijn moeder is dood en mijn vader is net zo goed als dood, volkomen in de greep van zijn verdriet.‘

Dan maakt het verhaal een sprong van zes jaar. Het is de periode tussen de tienertijd en de volwassenheid van Martha. Ze wordt verliefd op Uria, een herder. Bedenk dat herders uitschot zijn. Het is lange tijd een geheime liefde want Martha kwam uit een goede familie en een herder past niet in het plaatje. Een onverwachte heftige gebeurtenis maakt dat Martha opnieuw achterblijft met pijn en verdriet.

‘Elke dag die voorbij ging bracht mijn hart dichter bij het zijne, zodat ze onlosmakelijk met elkaar verbonden raakten.’

Martha kan niet omgaan met dit verdriet en sluit zich af. Vervolgens begint het tweede deel van het boek. De ontmoeting met de rabbi die een verandering teweegbrengt.

‘Ik sloot mijn ogen en ademde diep in, zodat ik de scherpe pijn in mijn borst voelde. Hield ik aan mijn verdriet vast, zoals Lazarus omschreef? Misschien wel, maar ik was bang voor het zelfonderzoek dat de waarheid zou onthullen.’


Het is een proces van herstel en genezing en hoe dat verder afloopt mag je zelf gaan lezen.

Ik heb genoten van het boek in een periode van mijn leven dat ik zelf ook met verlies en verdriet te maken had. Dit heeft mijn beoordeling vast en zeker gekleurd, maar ik kan vertellen dat het zeker geen zoetsappig boek is. Het gaat open en eerlijk over omgaan met allerlei soorten van verlies, over het leven in een gemeenschap waarin steun is, maar ook roddel en achterklap. Behalve een bijbelse roman is het ook duidelijk een historische roman. Je bent echt aan het begin van de jaartelling in Israël. Boven ieder hoofdstuk wordt het jaartal vermeld zoals wij dat kennen, maar ook de datum die de Joden gebruiken, dat maakt je nog meer bewust dat je echt in die tijd bent.
De schrijfstijl is makkelijk leesbaar, maar geeft ook stof tot nadenken zonder dat er met bijbelteksten wordt gestrooid.

Het is een goede overduidelijk christelijke roman die vast niet iedereen zal aanspreken, toch zou ik je aanraden om dit boek op te pakken. Probeer eens te bedenken dat het een verhaal is dat beschrijft hoe je kan omgaan met verdriet en verlies. Misschien zet het verhaal je het toch aan het denken.
Ik geef het boek 4 sterren en kijk uit naar de volgende delen.