Landhuis en adel in dodelijke omhelzing

In de vijfde roman van Sarah Waters gaat de hoofdpersoon – dokter Faraday – eerst even terug naar 1919, toen hij als 10-jarige jongen voor het eerst het dominerende landhuis Hundreds Hall bezocht.
Nu – rond 1947 – moet hij als huisarts een visite afleggen bij het laatst overgebleven dienstmeisje. Zijn moeder was decennia geleden één van de personeelsleden, maar hij is later als eerste lichting uit zijn klasse geëmancipeerd, hoewel de bijna onzichtbare scheidslijnen niet echt verdwenen zijn. Op dit eens indrukwekkende landgoed leven nog enige tijd drie familieleden: de weduwe Mrs. Ayers, haar ongetrouwde dochter Caroline en haar zoon Roderick. De laatste heeft als RAF piloot in de Tweede Wereldoorlog ernstige verwondingen opgelopen, en hij neemt de ondankbare en onmogelijke taak op zich, om het ouderlijke bezit in stand te houden. Faraday probeert via een nieuwe therapie de kwetsuren van Rod te verlichten en raakt meer en meer betrokken bij deze verarmde landadel. Vanwege de steeds dramatischer wordende situatie op dit landgoed wordt hij observator en tegelijk deelgenoot van het verval. Rod is de eerste, die aan de problemen bezwijkt, en onvermijdelijk als een reeks dominostenen treedt er een steeds extremer kettingreactie op. Ondanks herhaaldelijke verkopen van hun persoonlijke bezittingen en gronden kan de familie de neergaande lijn niet tegenhouden. Volgens de bewoners is er echter iets bovennatuurlijks, dat dreigend en ongrijpbaar aanwezig is en verantwoordelijk is voor de teloorgang van henzelf en hun eeuwenoude familiebezit. Een hond, die plotseling zeer agressief reageert, vreemde verwondingen, voorwerpen die van plaats veranderen, vreemde, onverklaarbare geluiden, onbegrijpelijke tekens op muren zijn waarschijnlijk het resultaat van de verklaarbare dramatische spanning op Hundreds, of speelt iets anders – een kleine vreemdeling - toch de hoofdrol? Faraday – persoonlijk geëngageerd geraakt bij hun wel en vooral wee - probeert het tij op allerlei manieren te keren, waarbij zelfs een huwelijk met dochter Caroline op stapel staat. Natuurlijk zijn ook zijn wanhopige inspanningen tevergeefs, want de opkomst van een nieuwe, modernere samenleving aan het einde van de veertiger jaren is niet te stuiten.
De ondergang van grote delen van de ooit zo dominerende landadel, de opkomst van nieuwe klassen door o.a. de opkomst van Labour, de verstedelijking die haar sporen door het platteland trekt, het onstuitbare verval van veel kastelen en landhuizen, de maatschappelijke veranderingen voor grote bevolkingsgroepen, die zo’n noodlottig gevolg voor deze familie hebben, worden door Waters subliem beschreven en met een groot psychologisch inzicht met elkaar vervlochten. Ik geef graag toe, dat mijn negatieve (voor)oordeel over dit genre – psychologische thriller met horrorelementen – na het geboeid lezen van deze bijna 500 pagina’s verdwenen is. Zeer subtiel en evenwichtig wordt de lezer ondergedompeld in deze voor de meeste Nederlanders totaal onbekende, maar bijna ondraaglijk spannend geschapen wereld.