Meeslepend familie-epos en ideeënroman

Met Nirwana heeft Tommy Wieringa een ideeënroman, maar vooral een meeslepend familie-epos geschreven. Eerder las ik van zijn hand Joe Speedboot, Ceasarion en De Heilige Rita. Stuk voor stuk prachtige boeken.

Wieringa’s beschrijvingen en observaties door de ogen van de protagonist Hugo Adema zijn raak en van een grote schoonheid. Daarnaast zijn de manier waarop fictie en feiten door elkaar lopen boeiend. Wieringa voert zelfs zichzelf op als personage. Zonder hierbij de derde muur te doorbreken overigens, de schrijver maakt van zichzelf een geloofwaardig personage dat goed in het verhaal past.

Een niet al te belangrijk kritiekpunt zijn de obscure verwijzingen. Wist jij wat een Odalisk (slavin in de harem van de Turkse sultan) is, of wie Epimetheus (god van bijzaken en excuses, achterafdenker) was? Ik niet. Maar nu weet ik het wel, want ik heb het tijdens het lezen opgezocht. Wat mij betreft een hinderlijke onderbreking. Een enkele keer is dit niet erg, maar er gaat bijna geen hoofdstuk voorbij zonder 1 of 2 van deze referenties. Het is trouwens goed mogelijk de referenties te laten voor wat ze zijn en door te lezen, maar ik moet en zal weten wat er wordt bedoeld.

Kantelpunt in het boek is de vondst van de dagboeken van Hugo’s grootvader waarin deze zijn belevenissen tijdens de tweede wereldoorlog beschrijft. Tot dat moment is de protagonist iemand die het allemaal overkomt. Worstelend met een relatiebreuk en trauma’s uit zijn jeugd. Na het kantelpunt krijgt hij weer regie over zijn leven en gaat de confrontatie aan met het verleden. Ondertussen komen grote thema’s als de klimaatverandering en de opkomst van populistisch extreem rechts aan bod.

Het einde vond ik wat teleurstellend. Er lijkt toe te worden gewerkt naar een climax, maar voor mijn gevoel dooft het verhaal langzaam uit zonder echte resolutie. Dit neemt niet weg dat Nirwana een leeservaring is die ik niet had willen missen. Wat mij betreft een aanrader!