Vergrootglas op een dorp in 1944
Tijdens de Tweede Wereldoorlog waren 1,7 miljard mensen uit 61 landen betrokken, zo’n 75% van de wereldbevolking op dat moment. Aan de oorlog namen 110 miljoen militairen deel. Het begon in Nederland met de Duitse aanval op 10 mei 1940. In Nederland heeft WO II ongeveer 200.000 slachtoffers (militairen en burgers) geëist. Het hardst getroffen werd Rotterdam door de bombardementen. In een Nederlands dorpje onder de rook van Rotterdam vindt op een avond in oktober 1944 een Duitse soldaat de dood. De soldaat komt in aanraking met een stroomdraad dat over de weg hangt, staat onder 500 volt en overlijdt. Hierop volgt een vergelding van de bezetter. Wat volgt zal op het hele dorp zo’n diepe indruk maken, dat het veel inwoners zelfs tientallen jaren later nog zal achtervolgen. Jan Brokken legt deze situatie en de gevolgen ervan op een ongekende wijze onder de loep.
Wat gebeurt er in een dorp in de oorlog? Een dorp waar religie voor verdeeldheid zorgt, waar iedereen elkaar kent en precies weet wie wat wanneer heeft gedaan of gezegd. Zo zijn er verschillende versies van wat er nu precies gebeurd is op die bewuste dag in de Rhoonse geschiedenis. Brokken zoekt dit tot op de bodem uit aan de hand van gesprekken met 185 ooggetuigen en duizenden pagina’s processtukken en historisch materiaal. Wat volgt is een adembenemende tocht door het dorpje Rhoon tijdens en na de Hongerwinter. Een tocht die je constant in spanning houdt.
Dit is vooral de verdienste van de auteur. Hij schrijft op een meeslepende wijze, waarin vele Rhoonaren de revue passeren. Soms maakt dit het verhaal wat lastig te volgen, door de vele zijspoortjes die ingeslagen worden. Brokken weet echter door zijn manier van schrijven constant de aandacht vast te houden, waardoor het boek leest als een detective. Het vertelperspectief, gecombineerd met het ik-perspectief en de beeldende schrijfstijl, zorgen ervoor dat je volledig in het verhaal duikt en pas weer uitademt wanneer er helaas geen bladzijden meer zijn om om te slaan.
Interessant feit is dat Jan Brokken zelf het succes van De vergelding niet verwacht had en dat dit succes er toe leidde dat eerder geschreven boeken als Kleine waanzin en De provincie goed verkochte boeken werden. Mensen hadden zin om meer te weten over Rhoon, aldus Jan Brokken. Dit lijkt gedeeltelijk waar. Inderdaad: dit boek maakt dat je nóg meer wilt weten over de mensen van Rhoon. Maar vooral het feit dat het boek een situatie beschrijft waarin iedereen zich kan herkennen, (een dorp) en de oorlog vanuit dit perspectief bekeken, maken dat dit een zeer goed boek is. Het verhaal grijpt je en laat je tot het eind van het boek de gebeurtenissen rond het ongeluk beleven alsof je over de schouder van de verteller meekijkt.
Het lastige van dit boek is dat het soms door de vele personages moeilijk te volgen is en de auteur soms eigen een draai geeft aan situaties, door gaten in het verhaal zelf op te vullen. Je vraagt je daardoor tijdens het lezen af wat er nu wel of niet werkelijk gebeurd is. Dit is jammer, want Brokken zet een intrigerend verhaal neer met een schrijfstijl die de lezer het Rhoonse in trekt en zelf laat nadenken over goed en fout in de oorlog. Want hoe ‘goed’ is een moord door het verzet op een NSB’er die joden heeft verraden eigenlijk, als elke Duitse dode vergolden wordt met tien Nederlandse burgers?
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Wout ten Have
Gesponsord
Een diepgravend onderzoek naar de meest mysterieuze politieke moord van de 20e eeuw, die op de Amerikaanse president John F. Kennedy.
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
