De eindeloze tirade
Elfriede Jelinek, in 1946 geboren in Oostenrijk, winnaar van de Nobelprijs voor de literatuur in 2004, de Georg Büchner-prijs en de Franz Kafka-prijs. Ze beschikt over een palmares op basis waarvan je mag concluderen dat zij bewezen heeft in staat te zijn een goed stuk literatuur te schrijven. Jelinek staat bekend om haar scherpe kritieken op de kapitalistische samenleving, waar zij een sarcastische, provocerende stijl voor gebruikt. Haar werk wordt zowel geprezen als bekritiseerd. Zeer benieuwd hoe dit uitpakt in haar nieuwe werk: Rijngoud, in het Duits is het getiteld Rein Gold: Ein Bühnenessay.
Jelinek begint Rijngoud met een kritische uiteenzetting over de mens en maatschappij, tot zover zijn we dit van haar gewend. Het verhaal vangt aan met Der Ring der Nibelungen van Wagner, dat wordt afgezet tegen de hedendaagse maatschappij. Ook in dit verhaal uit de 19e eeuw heeft de mens een materialistische obsessie en verkiest het goud boven de liefde. In de hedendaagse maatschappij plaatst de schrijfster kritische noten bij de verdeling van rijkdom, de (ruil- en gebruiks)waarde van objecten, contracten, arbeid, het systeem van schulden en de goudstandaard als basis voor geld. De beweringen over deze onderwerpen worden verteld door Wotan en Brünnhilde uit de opera van Wagner. Zij richten hun pijlen hierbij met name op hoe mensen, als onderdeel van de maatschappij, onderdeel zijn van het kapitalisme en waar dat zoal toe leidt. Jelinek reserveert hier met name veel ‘zendtijd’ voor de slapende mensen, degenen die wars zijn van deze maatschappelijke onderwerpen en zich hier niet voor interesseren of zich daar enigszins druk om maken.
De tirade stopt pas op de laatste bladzijde. De leesbaarheid van deze tirade laat echter flink te wensen over, als deze überhaupt al aanwezig is. Dit komt vooral doordat onderwerpen, maatschappelijk kritische uitingen en oordelen over menselijk handelen elkaar razendsnel opvolgen. Jelinek presenteert een schrijfstijl met een eigen interpretatie van interpunctie en witregels, waardoor het leest als een operatekst waar de witregels en adempauzes uit weggelaten zijn. Zelfs in een opera heeft het publiek tijd nodig om op adem te komen en de tijd en ruimte te gebruiken om al het gehoorde te interpreteren. Dit is iets waar Jelinek in dit boek volledig aan voorbij gaat. Of dit nu komt doordat zij door het winnen van de vele prijzen en de bijkomstig verworven status denkt geen rekening meer met de lezer te hoeven houden, of dat ze het heeft beschouwd als een experiment. In dat laatste geval is de conclusie: mislukt.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Wout ten Have
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
