De eindeloze tirade
Elfriede Jelinek, in 1946 geboren in Oostenrijk, winnaar van de Nobelprijs voor de literatuur in 2004, de Georg Büchner-prijs en de Franz Kafka-prijs. Ze beschikt over een palmares op basis waarvan je mag concluderen dat zij bewezen heeft in staat te zijn een goed stuk literatuur te schrijven. Jelinek staat bekend om haar scherpe kritieken op de kapitalistische samenleving, waar zij een sarcastische, provocerende stijl voor gebruikt. Haar werk wordt zowel geprezen als bekritiseerd. Zeer benieuwd hoe dit uitpakt in haar nieuwe werk: Rijngoud, in het Duits is het getiteld Rein Gold: Ein Bühnenessay.
Jelinek begint Rijngoud met een kritische uiteenzetting over de mens en maatschappij, tot zover zijn we dit van haar gewend. Het verhaal vangt aan met Der Ring der Nibelungen van Wagner, dat wordt afgezet tegen de hedendaagse maatschappij. Ook in dit verhaal uit de 19e eeuw heeft de mens een materialistische obsessie en verkiest het goud boven de liefde. In de hedendaagse maatschappij plaatst de schrijfster kritische noten bij de verdeling van rijkdom, de (ruil- en gebruiks)waarde van objecten, contracten, arbeid, het systeem van schulden en de goudstandaard als basis voor geld. De beweringen over deze onderwerpen worden verteld door Wotan en Brünnhilde uit de opera van Wagner. Zij richten hun pijlen hierbij met name op hoe mensen, als onderdeel van de maatschappij, onderdeel zijn van het kapitalisme en waar dat zoal toe leidt. Jelinek reserveert hier met name veel ‘zendtijd’ voor de slapende mensen, degenen die wars zijn van deze maatschappelijke onderwerpen en zich hier niet voor interesseren of zich daar enigszins druk om maken.
De tirade stopt pas op de laatste bladzijde. De leesbaarheid van deze tirade laat echter flink te wensen over, als deze überhaupt al aanwezig is. Dit komt vooral doordat onderwerpen, maatschappelijk kritische uitingen en oordelen over menselijk handelen elkaar razendsnel opvolgen. Jelinek presenteert een schrijfstijl met een eigen interpretatie van interpunctie en witregels, waardoor het leest als een operatekst waar de witregels en adempauzes uit weggelaten zijn. Zelfs in een opera heeft het publiek tijd nodig om op adem te komen en de tijd en ruimte te gebruiken om al het gehoorde te interpreteren. Dit is iets waar Jelinek in dit boek volledig aan voorbij gaat. Of dit nu komt doordat zij door het winnen van de vele prijzen en de bijkomstig verworven status denkt geen rekening meer met de lezer te hoeven houden, of dat ze het heeft beschouwd als een experiment. In dat laatste geval is de conclusie: mislukt.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Wout ten Have
Gesponsord
Een diepgravend onderzoek naar de meest mysterieuze politieke moord van de 20e eeuw, die op de Amerikaanse president John F. Kennedy.
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
