Indrukwekkend mozaïekverhaal

Tore Renberg (1972) is een Noorse schrijver, musicus, literair criticus en metamodernist. Zijn doorbraak beleefde hij in 2003 met De man die van Yngve hield. Eind 2013 verscheen het boek Tot morgen en twee jaar later is het nu ook in het Nederlands vertaald. Het is het eerste deel van een serie, het tweede deel (letterlijk vertaald, maar nog niet verschenen in het Nederlands) heet Aanvallen van alle kanten. In Noorwegen wordt Renbergs werk overladen met lovende kritieken en ook óver de Noorse grenzen weet men zijn werk zeer te waarderen.

Tot morgen gaat over een bende waarvan Jan Inge (Jani voor intimi) de leider is. Hij ‘hoereerde’ zijn kleine zusje van dertien (Cecilie) uit aan vriendjes en jongetjes uit de buurt, in ruil voor gejatte elektronica en geld. Dit kleine zusje werkt nu samen met haar vriend Rudi voor de grote broer. Hun maatje Tong heeft voor een zedendelict met een minderjarige lang in de gevangenis gezeten en komt binnenkort vrij. Ze komen in contact met Pål, een ambtenaar die in de steek gelaten is door zijn vrouw en zichzelf heeft opgezadeld met een geldprobleem dat hem boven zijn pet is gestegen. Hij zoekt een niet heel voor de hand liggende oplossing voor zijn probleem en raakt daardoor verzeild in een wereld waar hij normaal gesproken ver van verwijderd blijft. Ongeveer gelijktijdig hebben zijn dochters Malene en Tiril zo hun eigen problemen met de kalverliefde die hen en hun vrienden tot daden beweegt die ze van zichzelf niet voor mogelijk hadden geacht.

Tore Renberg geeft achter in Tot morgen aan dat hij lang aan dit boek gewerkt heeft. Dat zie je terug in het verhaal in zijn geheel en alle afzonderlijke verhaallijnen. Renberg mag trots zijn op het resultaat. Het is een boek geworden dat knap in elkaar zit. Met 470 pagina’s is het een flinke pil en dan is het des te knapper dat het hele verhaal zich eigenlijk afspeelt in drie knotsgekke dagen. In die drie dagen beleven we het verhaal door de ogen van bijna alle personages die in het boek voorkomen en elkaar in het korte tijdsbestek een of meerdere keren ontmoeten. Er worden meerdere thema’s gecombineerd (sex, liefde, het existentialisme en spijt) die elkaar op meerdere climaxen in het verhaal treffen. Dit maakt Tot morgen een mozaïekverhaal.

Lastige elementen in mozaïekverhalen zijn de relaties en connecties tussen de personages. Vaak zijn de personages zeer divers en staan ze ver van elkaar af, maar op een of ander moment zullen ze met elkaar in contact moeten komen. Dat is het enige puntje van kritiek op dit verhaal, de connecties zijn niet overal altijd even geloofwaardig uitgewerkt.

Desondanks is dit een zeer vermakelijk en leuke roman en daarmee een “majestueuze pageturner”, zoals achter op het boek door Karl Ove Knausgård terecht wordt gezegd. De constante snelle verspringen tussen verhalen vragen de opperste concentratie van de lezer, maar het is bijzonder knap hoe de auteur je met gemak meeneemt van personage naar personage en van verhaal naar verhaal. Het mozaïekverhaal zit goed in elkaar en de goed uitgewerkte thema’s en personages zorgen ervoor dat je je moeiteloos kan personifiëren met de jonge en oudere personages. Renberg geeft zo een inkijk in twee sociale groepen (een familie en een bende) en belicht de interne dynamiek van die groepen vanuit alle ogen die er deel vanuit maken. Een aanrader!