Gelaagde blikvanger

Aziza el Baraka is een Nederlandse auteur van Marokkaanse afkomst. Ze werd met haar verhalenbundel De zorgstroom genomineerd voor de Selexyz Debuutprijs. De betekenis van liefde is haar debuutroman.

Hoe zou jij reageren als je echtgenoot op zijn sterfbed vertelt dat hij met een andere vrouw wil trouwen? De betekenis van liefde start met een intense scene in het ziekenhuis waarin de stervende Riyan zijn gezin vertelt dat zijn laatste wens is om met Fatima te trouwen; de vrouw die hij ruim zestig jaar terug slechts eenmaal in zijn leven heeft ontmoet en die nu een verdieping boven hem ligt te wachten op eenzelfde lot. Deze hartverscheurende start is goed gekozen omdat het nieuwsgierig maakt naar de omstandigheden die zo'n rigoureuze beslissing teweegbrengt, nota bene op een sterfbed. Het daaropvolgende besluit van Riyans gezin is verwonderlijk en zorgt voor een klevende binding met de aansluitende pagina's. De interesse naar de historie achter de wens van Riyan is geprikkeld en eigenlijk kun je niets anders dan doorlezen.

Nadat Fatima's keuze ter kennis is gebracht, neemt het verhaal een andere wending. Het boek bevat zeven delen en in elk deel wordt een andere man in het leven van Fatima uitgelicht. El Baraka neemt een diepe sprong terug in de tijd en begint aan haar chronologische vertelling over Fatima. Op een dag trekt zij de aandacht van Kamal. Ze is pas zestien jaar oud en Kamal, die tien jaar ouder is, houdt haar in de gaten tot ze twintig is. Een sappige roddel ruïneert haar reputatie, waardoor haar 'marktwaarde' daalt en Kamal voor een zeer lage bruidsschat met haar kan trouwen. Tijdens het huwelijk loopt ze Riyan tegen het lijf; de broer van Kamal. Het huwelijk gaat niet over rozen, maar Fatima geeft niet op. Het lijkt verspilde moeite, want het noodlot slaat toe en overmeestert haar met andere gevoelens.

Emotioneel begint ze aan de volgende fase in haar leven. Naarmate de jaren passeren, leert Fatima de waarde van liefde kennen. Ze leert zichzelf kennen door het vallen en opstaan in verschillende huwelijken, maar ook door de jaren die ze beleeft als weduwe. Al die tijd blijft de gedachte aan Riyan leven. Bij tijd en wijle denkt ze terug aan de tijd waarin ze hem ontmoette. De letters dringen door en de poëtische schrijfwijze geeft kleur aan deze letters. Hoewel de focus niet op de Marokkaanse levensstijl ligt, krijgt het toch genoeg aandacht. Naarmate het verhaal vordert, sluimeren karakteristieke kenmerken naar de oppervlakte die een extra sfeerbeleving weten te creëren. Levenslesjes en ontroerende reflecties zijn gehuld in metaforen, waardoor elke zin betekenis lijkt te hebben. Lang of kort; ze zijn allen even krachtig. Tevens leveren ze stof tot nadenken. Hoe bijzonder is het om een zielsverwant in je leven te hebben, waarmee je eigenlijk nooit je leven hebt kunnen delen? El Baraka vertelt het op haar eigen manier.

'Dingen blijven wat ze zijn totdat een kracht hun koers verandert. Mensen blijven wie ze zijn totdat iets hen transformeert. Die crisis was hun destructie of hun redding. Er was geen middenweg. Of naar beneden of omhoog.'

De betekenis van liefde is een boek dat niet veel pagina's nodig heeft om haar boodschap over te brengen. Met slechts een gering aantal bladzijden weet Aziza el Baraka toch een interessant, ontroerend en incidenteel pijnlijk verhaal neer te zetten dat naar de keel weet te grijpen en zich daar langzaam maar zeker vastklemt.