Geen opwindende hoogvlieger

De Amerikaanse Maggie Shipstead schreef reisverhalen en korte verhalen(bundels) voordat ze romans uitbracht. Na twee eerdere boeken werd het tijd voor The Great Circle; een historische roman over het leven van een pilote. Dit boek leverde haar in 2021 nominaties op voor de Booker Prize en Women's Prize. Marion Drolsback en Lucie Schaap namen de vertaling op zich, waardoor De grote cirkel ook in het Nederlands verkrijgbaar is.

Actrice Hadley Baxter wordt gecast om een rol in een nieuwe film te spelen, waarmee ze in de voetsporen van Marian Graves zou treden. Hadley neemt de taak op zich om de vrouw zo waarheidsgetrouw mogelijk in de film neer te zetten en begint zich te verdiepen in het leven van de pilote, die een turbulent leven achter de rug heeft. Al snel ziet ze gelijkenissen met haar eigen jeugd en zelfs met haar actuele levensstijl kunnen de parallellen niet ontkend worden. Hadley begint Marian steeds beter te begrijpen en krijgt haar twijfels over de waarheid die tot dusver over Marian bekend is...

Shipstead vertelt haar verhaal door te wisselen tussen de perspectieven van Hadley in de tegenwoordige tijd en het levensverhaal van Marian dat in de verleden tijd speelt. Het wordt de lezer gemakkelijk gemaakt: er wordt duidelijk aangegeven in welke tijdspanne het verhaal zich bevindt en zelfs wiens zienswijze er wordt uitgeschreven. Het taalgebruik van de auteur is rijkelijk gedetailleerd, waarmee de omgevingen tot leven komen, maar die ook de gedachtes van haar personages effectief neerzet. Beide dames hebben een excentriek karakter waarin je jezelf niet snel herkent. Hierdoor worden ze afstandelijk en is het lastig om je in hun situatie in te leven. Gelukkig betreft dit alleen het eerste deel van het boek, maar een stroeve start is niet het beste begin van een roman.

Marians leven is hectisch en onvoorspelbaar en is daarmee erg fascinerend. Er worden rake onderwerpen aangehaald die je na het lezen van het boek nog even aan het denken zetten. Feminisme, (homo)seksualiteit en (bijzondere) vriendschappen zijn thema's die goed worden doorgelicht. Het is jammer dat ze voornamelijk in de stukken worden aangehaald die zich in het verleden afspelen. Hadleys leven toont de overeenkomsten, maar leidt tegelijkertijd af. Haar verhaal is als het ware een slappe herhaling van wat je al weet. Hierdoor zijn die hoofdstukken saai en leveren ze een irritante afleiding van de stukken van Marian, die wel interessant zijn. Naarmate het boek vordert, worden de levens van de dames meer bij elkaar geknoopt, maar de weg er naartoe is een behoorlijk cliché en bevat te veel woorden. De situaties die zouden kunnen choqueren, zijn al op voorhand te doorgronden en komen dus totaal niet als verrassing. De vertelling blijft maar voortkabbelen zonder creatieve wendingen, waardoor het er niet aan ontkomt saai te zijn.

De grote cirkel is een vermakelijk boek om de tijd mee te verdrijven, maar blijft in de middenklasse hangen. Het onderwerp is avontuurlijk, maar nergens verfrissend. De introductie van de personages is te beknopt en tegelijkertijd duurt het te lang voordat het buitenlaagje is afgepeld en de interessante kanten verschijnen. Door het vele gebruik van overbodige zinnen en de regelmatige herhaling komt het boek pas halverwege op gang en dat is te laat om de lange aanloop te kunnen vergeten.