Karakter ontwikkelt zich in de stroom van het leven
Een auteur die graag een punt achter haar schrijverschap zet. Daar gaat de nieuwe novelle Deserteren van Annelies Verbeke (1976) over. In een zelfgegraven graf ligt de auteur rustig af te wachten tot ze volledig afscheid van haar schrijverschap kan nemen. Helaas hebben haar schaduwzijden Moeke Verbeke en Maarschalk Gianfranco een ander plan en ze dwingen haar om in groepstherapie te gaan. De twee aparte figuren regelen dat de auteur in dialoog treedt met grote namen uit de wereldliteratuur, zoals Thomas Mann (1875-1955) en Johann Wolfgang von Goethe (1749-1832). De groepstherapeute is de Amerikaanse Elaine Aaron (1944), expert in hoog sensitiviteit. Het is een apart gezelschap dat over uiteenlopende zaken praat, maar al snel blijkt dat vooral de auteur zich druk maakt over het verloop van haar leven. Kan de wereldliteratuur haar troosten?
Annelies Verbeke heeft een voorkeur voor korte verhalen. Ze wist vanaf haar vijfde al dat ze schrijfster wilde worden en bestudeerde op deze jonge leeftijd hoe ze sprookjes kon schrijven. Pas jaren later betuigt Verbeke echter haar liefde voor het korte verhaal. Samen met schrijfster Sanneke van Hassel (1971) brengt ze in 2012 een bloemlezing uit bestaande uit veertig korte verhalen van bekende en minder bekende auteurs. Verbeke ontpopt zich tot een voorvechtster van het korte verhaal in de Nederlandse literaire wereld en ze publiceert regelmatig verschillende artikelen over het onderwerp. In 2019 publiceert ze haar novelle Deserteren.
De auteur in dit verhaal wentelt zich al snel in zelfbeklag. Schrijven kan ze niet meer en eigenlijk voelt ze zich uitgeput in alles wat ze doet. Hoe kunnen overgevoelige auteurs uit de wereldliteratuur haar daarmee helpen? Verbeke had geen plannen om een zelfhulpboek te schrijven, maar gaat de strijd aan door zelfspot een grote rol in haar boek te geven. Geen enkel personage wordt gespaard en alle zekerheden in de wereld worden van tafel geschoven. Wil je je pijn over het leven overwinnen, moet je die eerst onder ogen durven te komen. Je pijn volledig begrijpen, lijkt de les van het boek te zijn.
“Ik ben de laatste tijd geïnteresseerd in hoe auteurs over de tijd en het gekakel heen met elkaar in gesprek gaan, elkaar in de armen vallen soms zelfs, los van tijdsgeest, modes en vetes.”
Verbekes trouwe lezers kennen haar stijl en kunnen al raden dat de novelle vooral gaat over de vraag hoe we de werkelijkheid allemaal anders ervaren en hoe we tot op zekere hoogte in onze eigen fictieverhalen leven. Ze laat verschillende personages aan het woord en ieder raakt een belangrijk thema aan: de literaire wereld met haar eigen regels, de eenzaamheid die veel mensen tegenwoordig ervaren en de hang naar verbinding. Het best uitgewerkte thema is de positie van de vrouw in de literatuur door de jaren heen. Hoewel de literatuur veel aandacht besteedt aan mannelijk auteurs, vergeten we al snel de impact die vrouwelijke schrijvers op de literatuur hebben. Verbeke heeft dus diverse thema’s slim in haar roman verwerkt.
Toch is deze novelle niet voor iedere lezer aan te raden. Getrainde literatuurkenners herkennen de lastige metafictie in het verhaal. Verschillende lagen en meerdere perspectieven wisselen elkaar af, waardoor het niet eenvoudig is om een rode draad in de roman te ontdekken. Bovendien zal niet iedereen de soms bijtende humor waarderen, terwijl Verbeke toch haar best heeft gedaan om haar verhaal op verschillende plekken te relativeren. Verbeke speelt graag met grenzen, maar soms is het lastig te bepalen waar het verhaal precies over gaat.
Al met al is Deserteren een interessante novelle waarbij Verbeke haar lezers aan het denken zet, ze heeft een goede thematiek gekozen en ze heeft het aangedurfd om te spelen met literaire grootheden als Mann en Goethe. Toch mist de roman vaak focus en vliegt de metafictie uit de bocht. De novelle is dus zeker niet aan te raden voor mensen die nog niet bekend zijn met het werk van Verbeke.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Anna Husson
Gesponsord
Een diepgravend onderzoek naar de meest mysterieuze politieke moord van de 20e eeuw, die op de Amerikaanse president John F. Kennedy.
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
