Donkere wateren die niet zo diep gaan
Het bestaat echt, het heilige bloedwonder uit Alkmaar waar het nieuwe boek van Barry Smit (1974) naar is vernoemd. Het is gebaseerd op een legende die stamt uit 1492 en een relikwie heeft voortgebracht in de vorm van een stukje stof met bloeddruppels. Daaromheen worden nog steeds processies of andere evenementen georganiseerd, doorgaans op de eerste zondag van de maand mei. Daarmee zal het niet toevallig zijn dat de historische roman Bloedwonder in mei is uitgebracht. Het boek voert niet echt terug naar de tijd dat het wonder plaatsvond, maar naar de jaren rond de eeuwwisseling van 1900.
Barry Smit is behalve auteur communicatiemedewerker bij Bits of Freedom, de organisatie die opkomt voor privacyrecht en communicatievrijheid op het internet. Hij schreef drie eerdere romans, waarvan zijn meest recente Ondijk/Punt uit 2017 als dubbelroman telt. Bloedwonder is zijn eerste historische werk en is geïnspireerd op gebeurtenissen binnen zijn eigen familie. Hoofdpersoon Engel Smit heeft dan ook dezelfde achternaam als de auteur.
Engel is eind 19de eeuw de jonge, vrome zoon van een Alkmaarse molenaar als hij verzuimt in te grijpen bij een geweldsdelict. Daar voelt hij zich al snel schuldig over, zodat hij uit boetedoening en in de hoop op vergeving alleen maar godsdienstiger wordt. Als in de jaren die volgen het noodlot steeds weer toeslaat, komt zijn geloof echter onder grote druk te staan. Totdat de grens is bereikt en Engel ongewone maatregelen neemt. Ondertussen maken we halverwege het verhaal toch een uitstapje naar 1492, de tijd waarin het bloedwonder geschiedde.
Het uiterlijk van dit boek is opmerkelijk. Het is een dunne hardcover met een nostalgische illustratie op de kaft, een erg groot lettertype en veel witruimte. Dat roept associaties op met oude (jeugd)boeken. Dat is leuk gedaan, maar lijkt tegelijkertijd ook een sfeervolle poging om te verhullen dat we eigenlijk te maken hebben met een novelle in plaats van de prominent op de kaft vermelde roman. Niet alleen wat betreft de geringe lengte van de tekst, maar ook anderszins. Eigenschappen als de eenvoudige en rechtlijnige verhaalopzet zonder zijpaden, het beperkte aantal personages en de focus op hoe Engel toegroeit naar zijn breekpunt zijn typerend voor novelles.
Daarbij laat het hoofdstuk over 1492 de lezer wat bevreemd achter. Het is er volkomen willekeurig tussen geplakt en houdt op nog voor het bloedwonder daadwerkelijk plaatsvond. Het vervolg krijgen we later in de reguliere tekst even kort meegedeeld. Ondertussen is dit hoofdstuk geschreven in de ik-vorm, in tegenstelling tot de rest van het verhaal. Alsof de middeleeuwse figuur Folkert, die het relikwie deed ontstaan, een belangrijker personage zou zijn dan Engel Smit. Dat is hij natuurlijk niet, al is dat ergens wel jammer, want deze controversiële soldaatpriester lijkt interessanter dan de keurige en afstandelijke Engel.
Opmerkelijk aan de schrijfstijl van Smit is dat hij geen interpunctie gebruikt bij dialogen en deze in de lopende tekst verwerkt. Dat blijkt minder verwarring te scheppen dan je zou verwachten, maar gaat wel ten koste van de directheid en draagt daardoor bij aan de afstandelijkheid van de hoofdpersoon.
Als novelle bekeken is Bloedwonder niettemin een aardig, zij het donker verhaal over de frictie tussen geloof en werkelijkheid. Psychologisch klopt het allemaal goed, net zoals het klopt met de mentale geschiedenis van de tijd rond 1900. Barry Smit schetst een raak beeld van een man wiens vrome, 19de-eeuwse gedrag niet zonder eigenbelang is, maar veroordeelt hem niet. Mensen dachten destijds zoals Engel denkt en het is begrijpelijk dat hij de draad kwijtraakte toen de werkelijkheid haaks op zijn verwachtingenpatroon bleek te staan.
Helaas blijft het daar een beetje bij. Barry Smit graaft niet diep genoeg in de ziel van de hoofdpersoon en aan het eind mist een resolutie of statement die voor meer impact had kunnen zorgen. Tegen de tijd dat Engel er klaar mee is, was de lezer dat al eerder. Bloedwonder is daardoor best geschikt voor een paar verloren uurtjes, maar beklijft niet.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Anne-Claire Verham
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
